Rekompensata za służebność przesyłu. Co się należy za gazociągi, wodociągi i linie energetyczne na posesji?

Wolnoć, Tomku, w swoim domku. Własność nieruchomości, zwłaszcza w której się mieszka wiąże się z ogromem praw i wolności. Własność posiada jednak swoje ograniczenia, a do najdalej idących należą przechodzące przez grunt infrastruktury przesyłowej.

Urządzenia przesyłowe, takie jak gazociągi, linie ciepłownicze czy telekomunikacyjne, stanowią nieodłączny element współczesnej infrastruktury. Mimo to prawne regulacje do nich stosowane uregulowano zaledwie kilkanaście lat temu i to też do dziś powoduje szereg niejasności i krzywdzi właścicieli.

O służebności przesyłu możemy przeczytać w art. 3051 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować gazociąg lub którego własność stanowią urządzenia, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.

Co ważne, taką służebność można ustanowić jedynie na rzecz przedsiębiorcy, którego działalność związana jest z przesyłem gazu, energii, płynów czy pary i podobnych substancji.

Zgodnie z Postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2012 roku w sprawie o sygn. akt: II CSK 218/12, cel służebności przesyłu jest przede wszystkim umożliwienie przedsiębiorcy właściwego korzystania z urządzeń, których jest właścicielem i które wchodzą w skład jego przedsiębiorstwa.

Oznacza to, że służebności nie są sobie równe i każda infrastruktura przesyłowa będzie wymagała innych gwarancji dla przedsiębiorstwa przesyłowego, a co za tym idzie innego rodzaju ograniczeń dla właściciela. Szczególne miejsce zajmuje służebność przesyłu gazu, bowiem jej oddziaływanie obejmuje znacznie większy obszar nieruchomości.

W zależności od rodzaju służebności oraz stopnia oddziaływania naprawa i obowiązki właściciela inaczej kształtuje się wynagrodzenie należne właścicielowi. Najważniejszą bowiem wiadomością dla właściciela, który jest zmuszony respektować przebieg służebności, jest możliwość otrzymania w zamian stosownej rekompensaty. Proporcjonalnie, największe wynagrodzenie będzie za sieć gazową.

To, co wyklucza wynagrodzenie za ustanowienie służebności, jest jej zasiedzenie. Prawo to pozwala przedsiębiorstwom przesyłowym na legalne korzystanie z cudzej nieruchomości bez konieczności zawierania umowy z właścicielem. Nabycie prawa następuje najczęściej po 30 latach od rozpoczęcia działania urządzenia przesyłowego.

W kolejnych artykułach szczegółowo postaramy się wprowadzić Państwo w świat służebności i udzielić wskazówek niezbędnych do świadomego dochodzenia roszczeń pieniężnych od przedsiębiorstw przesyłowych. Wynagrodzenie to można otrzymać polubownie w formie porozumienia, ale także przymusowo przed sądem.

W przypadku braku porozumienia się z przedsiębiorstwem, warto w szczególności skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Nierzadko bowiem droga do sukcesu wymaga starannego przygotowania odpowiedniego materiału dowodowego.

Zapraszamy do lektury innych części Poradnika dot. służebności, przygotowanego przez adwokatów i radców prawnych Kancelarii TURCZA: