Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wnoszą wkłady pieniężne lub niepieniężne w zamian, za które obejmują udziały w spółce. Jeżeli okaże się, że wycena wkładu niepieniężnego (aportu) została zaniżona, wspólnicy oraz członkowie zarządu będą ponosić względem spółki odpowiedzialność wyrównawczą, o czym mowa będzie w poniższym artykule.
Odpowiedzialność wspólnika
Odpowiedzialność wspólników oraz członków zarządu ma swoje źródło w artykule 175 kodeksu spółek handlowych. Celem tego przepisu jest zapewnienie realnego wniesienia wkładów na kapitał zakładowy spółki, w sytuacji gdy wartość wkładów niepieniężnych nie dorównuje wartości objętych w zamian udziałów. Przepis art. 175 kodeksu spółek handlowych obejmuje obowiązek wyrównania spółce brakującej wartości, tj. różnicy wynikającej z porównania wartości nominalnej przyznanych danemu wspólnikowi udziałów z wartością zbywczą wniesionego przez niego kapitału pieniężnego. Należy przy tym pamiętać, że odpowiedzialność za zawyżoną wartość wkładu niepieniężnego, dotyczy zarówno sytuacji obejmowania udziałów przy zawieraniu umowy spółki jak i przy późniejszym nabywaniu udziałów spółki na skutek podwyższenia kapitału zakładowego.
Dniem określenia wartości zbywczej zawyżonej wartości wkładu niepieniężnego jest dzień zawarcia umowy spółki, natomiast w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego za dzień ustalenia zbywczej wartości wkładu niepieniężnego należy przyjąć dzień złożenia przez wspólnika oświadczenia o objęciu udziałów.
Zobowiązanym do świadczenia wyrównawczego jest wspólnik, który wniósł aport o wartości znacznie zawyżonej – wina wspólnika bądź jej stopień jest bez znaczenia. Wystarczającą przesłanka pociągnięcia wspólnika do odpowiedzialności wyrównawczej względem spółki jest sam fakt wniesienia aportu o znacznie zawyżonej wartości.
Odpowiedzialność zarządu
Nieco inaczej wygląda kwestia odpowiedzialności wyrównawczej członka zarządu. Odpowiedzialność ta powstaje wobec członka zarządu, który wiedząc o znacznym zawyżeniu aportu w stosunku do jego wartości zbywczej, zgłosił spółkę do rejestru. Jeżeli przy zgłoszeniu spółki do rejestru działało łącznie dwóch lub więcej członków zarządu, w takiej sytuacji będą oni odpowiedzialni wobec spółki solidarnie. Należy przy tym pamiętać, że odpowiedzialność członka zarządu nie jest uzależniona od wystąpienia jakiejkolwiek szkody w majątku spółki – jedyną przesłanką do powstania odpowiedzialności wyrównawczej członka zarządu jest jego wiedza odnośnie zawyżonej wartości aportu oraz fakt reprezentowania spółki przy czynności dotyczącej zgłoszenia do rejestru zawiązania spółki lub zgłoszenia podwyższenia kapitału zakładowego spółki.
Zdjęcie pochodzi z unsplash.com
Charakter odpowiedzialności
Odpowiedzialność wyrównawcza, jest odpowiedzialnością wyłącznie wobec spółki, a nie wobec innych wspólników lub wierzycieli spółki. Z roszczeniem wyrównawczym może wystąpić wyłącznie spółka, w tym również spółka w organizacji.
Co istotne, odpowiedzialność wspólnika lub członka zarządu ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Zatem wszelkie ewentualnie postanowienia umowy spółki o zwolnieniu odpowiednio wspólnika lub członka zarządu z odpowiedzialności wyrównawczej, będą bezskuteczne. Podobnie, również ewentualne oświadczenie spółki o zwolnieniu z długu lub przez zrzeczenie się roszczenia przez spółkę należy uznać jako bezskuteczne.
Roszczenie wyrównawcze staje się wymagalne wobec wspólnika z dniem zawarcia umowy spółki (lub odpowiednio z dniem podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego). Natomiast roszczenie to względem członków zarządu staje się wymagalne z dniem zgłoszenia spółki do rejestru lub odpowiednio, z dniem zgłoszenia podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru.
