Ochrona praw autorskich w postępowaniu sądowym. Zabezpieczenie na autorskich prawach majątkowych.

Tematyka praw autorskich ma swoje regulacje także w postępowaniu sądowym. Warto o nich wiedzieć nieco więcej, bowiem prawo procesowe przewiduje pewne szczególne rozwiązania, odchodzące od zasad ogólnych.

Zacznijmy od tego, że prawa autorskie i powiązana z nimi twórczość są w rozumieniu prawa dobrem osobistym chronionym w kodeksie cywilnym, który wskazuje jakie czynności można podjąć jeszcze przed postępowaniem sądowym, w celu ochrony swoich praw. Art. 24 k.c. stanowi, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, a w przypadku naruszenia – usunęła jego skutki. Od sprawcy naruszenia można żądać, by złożył oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, by zapłacił zadośćuczynienie, odszkodowanie, czy odpowiednią sumę na wskazany cel społeczny. Katalog uprawnień pokrzywdzonego przewidziany w przywołanym przepisie przekłada się finalnie na katalog żądań w postępowaniu sądowym oraz formach zabezpieczenia, udzielanych przez sąd na czas procesu. Dla przykładu, pokrzywdzony powód może żądać, by w wyroku pozwany sprawca naprawił szkody wywołane naruszonymi prawami autorskimi, a zarazem zawnioskować, by na czas trwania procesu (bywa, że przez kilka lat), ustanowiono zabezpieczenie na prawach autorskich, chociażby zabraniające pozwanemu czynienia użytku z zakwestionowanych praw.

W przypadku braku pozasądowego rozwiązania sporu wokół praw autorskich, kodeks postępowania cywilnego przewiduje zmodyfikowaną procedurę dla tych spraw, unormowaną w Dziale IVg. Przede wszystkim sprawy te rozpatrywane są wyłącznie w wydziałach własności intelektualnej lub w tego typu sekcjach wydziałów cywilnych sądów okręgowych. Do tego, jeśli spór dotyczy ściśle programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym, to wyłączną kognicję do ich rozpatrzenia ma Sąd Okręgowy w Warszawie, XXII Wydział Własności Intelektualnej przy ul. Czerniakowskiej 100.

Postępowanie dowodowe w zakresie wykazania wysokości poniesionej szkody w sprawach własności intelektualnej zostało nieco uproszczone. Bowiem, jeżeli sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Szczególne rozwiązania dotyczą zabezpieczenia dowodu, z którym właśnie są związane prawa autorskie. Sąd może udzielić zabezpieczenia środka dowodowego przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. W tym celu sąd może obciążyć obowiązanego lub pozwanego, władającego prawami autorskimi, określonymi ograniczeniami w jego władaniu. Sposobami zabezpieczenia są w szczególności odebranie materiałów, dokumentów, jak również sporządzenie szczegółowego opisu przedmiotów połączone, w razie konieczności, z pobraniem próbek. W przypadku orzeczenia sposobu zabezpieczenia środka dowodowego w postaci sporządzenia szczegółowego opisu protokół sporządza komornik. Na potrzeby przeprowadzenia czynności, można także powołać biegłego. Sąd udzieli zabezpieczenia, o ile jego brak uniemożliwia lub poważnie utrudnia przytoczenie lub udowodnienie istotnych faktów, jak również, gdy zachodzi ryzyko zniszczenia środka dowodowego lub opóźnienie w uzyskaniu środka dowodowego może uniemożliwić lub poważnie utrudnić osiągnięcie celu postępowania dowodowego, lub gdy z innych przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy. Postanowienie o zabezpieczeniu podlega zażaleniu.

W sprawach autorskich można ponadto żądać od pozwanego, by wyjawił lub wydał środek dowodowy, którym dysponuje, w szczególności dokumenty bankowe, finansowe lub handlowe, służące ujawnieniu i udowodnieniu faktów.

Kodeks postępowania cywilnego dość precyzyjnie reguluje kwestie dotyczące ochrony patentowej. Powód może wystąpić z powództwem o ustalenie, że podjęte lub zamierzone przez niego czynności nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. Wyrok unieważniający prawo lub stwierdzający wygaśnięcie prawa, sąd niezwłocznie przesyła Urzędowi Patentowemu Rzeczypospolitej Polskiej w celu dokonania wpisu do właściwego rejestru oraz przekazania powiadomienia do Biura Międzynarodowego.

Zapraszamy do lektury innych części Poradnika dot. autorskich praw majątkowych, przygotowanego przez adwokatów i radców prawnych Kancelarii TURCZA: