Rozwód a dziedziczenie

Małżonek zmarłego jest osobą, która obok dzieci zmarłego, jest powołany w pierwszej kolejności do spadku. Małżonek dziedziczy majątek wraz z dziećmi w częściach równych, jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. A zatem w sytuacji gdy zmarły pozostawił po sobie czwórkę lub więcej dzieci, małżonek zmarłego dziedziczy z mocy ustawy ¼ majątku, natomiast pozostałe dzieci dziedziczą w częściach równych pozostałe ¾ majątku.

Zgodnie z artykułem 932 par. 1 w braku dzieci (lub dalszych zstępnych tj. wnuków, prawnuków etc.) spadkodawcy, powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Należy przy tym pamiętać, że udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi (tj. dziećmi, wnukami, prawnukami etc.) rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. Natomiast w braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

Co istotne, jeżeli przed śmiercią zmarłego zapadło prawomocne orzeczenie o rozwodzie, to w takim wypadku małżonek zmarłego nie jest w ogóle powołany do spadku z mocy ustawy. Natomiast w sytuacji formalnie niezakończonego wyrokiem rozwodowym małżeństwa, jeśli spadkobierca za życia wystąpił o orzeczenie rozwodu z winy współmałżonka, w takim wypadku pozostali spadkobiercy mogą wystąpić do sądu o wyłączenie takiego małżonka od dziedziczenia.

Podkreślenia również wymaga, że analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku zachowku. Słowem wyjaśnienia, zachowek jest to uprawnienie, które ma za zadanie ochronę najbliższych krewnych spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z przepisów ustawy, są to zstępni, małżonek oraz rodzice. Osoby te mogą żądać od osoby powołanej zamiast nich do spadku zapłaty kwoty pieniężnej i jest to pewnego rodzaju substytut spadku, który należałby się im w przypadku dziedziczenia ustawowego (czyli bez sporządzonego testamentu).

Jednakże, podobnie jak w przypadku dziedziczenia ustawowego, jeśli przed śmiercią zmarłego zapadło prawomocne orzeczenie o rozwodzie, w takim wypadku małżonek nie jest uprawniony do zachowku. Natomiast w sytuacji gdy za swojego życia, spadkobierca wystąpił o orzeczenie rozwodu z winy współmałżonka, to pozostali spadkobiercy mogą wystąpić do sądu o wyłączenie takiego małżonka od dziedziczenia.

Należy przy tym pamiętać, że analogiczna sytuacja następuje w przypadku separacji. Jeśli przed śmiercią, spadkodawca wystąpił o orzeczenie separacji z winy swojego małżonka, natomiast pozostali spadkobiercy skutecznie wystąpili do sądu o wyłączenie takiego małżonka od dziedziczenia lub jeśli w chwili śmierci spadkodawca pozostawał w separacji orzeczonej przez sąd, małżonek spadkodawcy będzie wyłączony zarówno z dziedziczenia ustawowego jak i prawa do dochodzenia zachowku.

Odmiennie kształtuje się sytuacja w przypadku testamentowego dziedziczenia przez małżonka. Jeżeli po wydaniu wyroku o rozwodzie lub w trakcie trwania rozwodu małżonek umrze, a zostawił testament, w którym wskazał swojego małżonka jako spadkobiercę, to co do zasady małżonek dziedziczy ten w całości lub w części zgodnie z treścią testamentu.

Przeprowadzając ten proces, należy zwrócić uwagę w szczególności na:

1. Przegląd Umów o Pracę

Pierwszym krokiem w due diligence jest szczegółowy przegląd umów o pracę wszystkich pracowników objętych transakcją ZCP. Należy zweryfikować zarówno warunki zatrudnienia, jak i ewentualne dodatkowe świadczenia przysługujące osobom zatrudnionym w organizacji, takie jak programy premiowe, nadgodziny czy liczba terminowych umów o pracę. Istotna jest także weryfikacja, czy pośród pracowników podlegających przeniesieniu znajdują się osoby w okresie ochronnym (przedemerytalnym) lub przebywające na zwolnieniach lekarskich i urlopach macierzyńskich/wychowawczych.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z Kodeksem pracy, nabycie ZCP wiąże się z koniecznością zachowania dotychczasowych warunków zatrudnienia przenoszonych pracowników. W praktyce oznacza to, że nowy właściciel jest zobowiązany zapewnić pracownikom te same warunki płacy i zatrudnienia, jakie mieli wcześniej (tj. w poprzednim zakładzie pracy, z którego zostali przeniesieni). Przykładowo, jeśli w firmie oferowane były dodatkowe benefity, takie jak ubezpieczenia zdrowotne czy programy emerytalne, nowy pracodawca będzie musiał je zachować.

2. Analiza Zobowiązań Finansowych

Podczas due diligence należy przeanalizować wszelkie zobowiązania finansowe związane z pracownikami. Obejmuje to m.in. ewentualne zaległości w wypłatach wynagrodzeń, składkach na ubezpieczenia społeczne czy inne obowiązkowe świadczenia. Przyjęcie ZCP obarczonego długami może generować dodatkowe ryzyka dla nabywcy, dlatego istotne jest, aby wszystkie zobowiązania zostały jasno sprecyzowane przed finalizacją transakcji.

Zapraszamy do lektury innych części Poradnika podziału majątku, przygotowanego przez adwokatów i radców prawnych Kancelarii TURCZA: