Odpowiedzialności z art. 587(1) Kodeksu spółek handlowych

Wskazać należy na art. 5871 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym, kto, wbrew obowiązkom wynikającym z art. 219 § 4 i 41, art. 30071 § 1-2, art. 30076 § 5 albo art. 382 § 4 i 5, nie przekazuje informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień w terminie lub przekazuje je niezgodne ze stanem faktycznym, lub zataja dane wpływające w istotny sposób na treść tych informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień, podlega grzywnie nie niższej niż 20 000 złotych i nie wyższej niż 50 000 złotych albo karze ograniczenia wolności. Natomiast zgodnie z § 2, jeżeli sprawca działa nieumyślnie ,podlega grzywnie nie niższej niż 6000 złotych i nie wyższej niż 20 000 złotych.

Uregulowanie sankcji karnej w zamian za nieprzekazanie informacji lub zatajenie danych wpływające w istotny sposób na treść tych informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień uznać należy bezsprzecznie za słuszne. Zgodnie z Uzasadnieniem rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw druk Nr 1515, wskazano, że w związku z potrzebą uczynienia komentowanego uprawnienia rady nadzorczej bardziej efektywnym oraz niedającym się ignorować, przedkładany projekt ustawy proponuje przyjąć nowy art. 587¹ KSH, za pośrednictwem którego ustala się normę sankcjonującą (a tym samym zabezpieczającą) właściwe realizowanie ww. żądania rady nadzorczej przez jej adresatów. Powodem, dla którego sankcję cywilnoprawną uznano w tym wypadku za niewystarczającą, jest z jednej strony trudność z wykazaniem szkody oraz jej dochodzeniem przez spółkę, z drugiej zaś to, że przyczyną powstania szkody będzie w wielu wypadkach inne zawinione działanie zarządu, zaś niedopełnienie obowiązku informacyjnego będzie jedynie sposobem ukrycia tego działania. Jednocześnie standardy orzekania o popełnieniu przestępstwa, a w szczególności wymóg wykazania większej niż znikoma szkodliwości społecznej, pozwolą wyeliminować przypadki ewentualnych nadużyć czy sankcjonowania uchybień o trywialnym charakterze.

W związku z powyższym, norma prawna określona w art. 587¹ § 1 KSH ma przede wszystkim możliwie usprawnić wykonywanie obowiązków nałożonych przepisami prawa, a dobrem chronionym niniejszą normą jest spółka.

Jak słusznie wskazuje D. Czura-Kalinowska przestępstwo o charakterze indywidualnym, gdyż nie może go popełnić każdy, lecz osoba, na której spoczywa obowiązek zachowania się w określony w omawianym przepisie sposób z uwagi na łączący go z spółką stosunek pracy, umowa o dzieło, umowa zlecenia lub inna umowa o podobnym charakterze i jednocześnie osoba ta musi zrealizować ten obowiązek. [1] Tym samym podmiotem mogącym wypełnić przesłanki odpowiedzialności z art. 587¹ § 1 KSH są członkowie zarządu, prokurenci, osoby zatrudnione w spółce na podstawie umowy o pracę lub wykonujące na rzecz spółki w sposób regularny określone czynności na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze.

Co istotne ustawodawca przewiduje dla niniejszego przestępstwa możliwość popełnienia przestępstwa umyślnie lub nie. Natomiast co do zamiaru, może być on bezpośredni albo ewentualny, gdy sprawca nie chce wprawdzie realizacji znamion ustawowych przestępstwa, ale godzi się na nie.

Dlatego też odpowiedzialność wynikająca z art. 587¹ § 1 KSH ma przede wszystkim zapewnić prawidłowe działanie organów spółek oraz efektywne prowadzenie spraw opierając się o bieżący dostęp do rzetelnych oraz kompletnych informacji o spółce. Zapewnienie zaś bieżącego dostępu do istotnych oraz rzetelnych wiadomości odnoszących się do spółki daje osobom powołanym do dbania o interes tego podmiotu szansę reakcji oraz zainicjowanie właściwych działań.

………………………………….

[1] D. Czura-Kalinowska w: Kodeks spółek handlowych. Komentarz, pod red. Z. Jara,  Warszawa 2023.