Powstanie fundacji rodzinnej – podstawowe informacje, o których należy wiedzieć!

Kwestie dotyczące powstania fundacji rodzinnej regulują przepisy od art. 21 do art. 25 ustawy o fundacji rodzinnej z dnia 26 stycznia 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 326) – dalej jako UFR. 

Zwrócić uwagę należy, że do powstania fundacji rodzinnej wymagane jest:

1. złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie;
2. ustalenie statutu;
3. sporządzenie spisu mienia;
4. ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut;
5. wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;
6. wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.

Art. 21 UFR jasno precyzuje obligatoryjne wymogi powstania fundacji rodzinnej. Brak spełnienia którejkolwiek z przesłanek uniemożliwia wpis w rejestrze fundacji rodzinnych, a tym samym skutecznie powstanie fundacji rodzinnej.

Istotną kwestią powstania fundacji rodzinnej jest to, że akt założycielski i testament, o których mowa w art. 21 pkt 1 UFR sporządza się w formie aktu notarialnego. Kolejnym z wymogów powstania fundacji rodzinnej jest ustalenie jej statutu. Czynność ta jest obowiązkiem wszystkich fundatorów. Oczywiście warunkiem sine qua non zgodnie z art. 21 pkt 3 UFR jest sporządzenie spisu mienia wniesionego do fundacji rodzinnej przez fundatora na pokrycie funduszu założycielskiego. Zasady sporządzenia spisu mienia określa art. 27 UFR. Kolejną istotną kwestią powstania fundacji rodzinnej jest ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę̨ lub statut. Przez ustanowienie organów fundacji rodzinnej należy rozumieć powołanie lub ustanowienie jej członków. Kolejnym elementem powstania fundacji rodzinnej jest wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie. Na pokrycie funduszu założycielskiego fundator może wnieść dowolne składniki mienia. Ostatnim elementem kwitującym powstanie fundacji rodzinnej jest wpisanie fundacji rodzinnej do rejestru fundacji, prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Sam wpis do rejestru następuje dopiero z chwilą zarejestrowania danych w rejestrze fundacji rodzinnych.

Zwrócić uwagę należy na art. 23 UFR, który jasno wskazuje, że z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu powstaje fundacja rodzinna w organizacji. Co więcej, fundacja rodzinna w organizacji zarządza we własnym imieniu posiadanym majątkiem i zapewnia jego ochronę, w szczególności nabywa prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciąga zobowiązania, pozywa i jest pozywana. Fundacja rodzinna w organizacji jest reprezentowana przez fundatora lub pełnomocnika powołanego przez fundatora albo w przypadkach wskazanych w ustawie – przez zarząd.

Co istotne, fundacja rodzinna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych staje się fundacją rodzinną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków fundacji rodzinnej w organizacji.