Możliwość ponownego złożenia wniosku o zabezpieczenie w sprawach frankowych

Niedawny wyrok TSUE z dnia 15 czerwca 2023 roku przyniósł frankowiczom szereg gwarancji związanych z niemożnością dochodzenia przez banki roszczeń po stwierdzeniu nieważności umowy. TSUE dał także jednoznaczne zielone światło do udzielania frankowiczom zabezpieczeń na czas trwania spraw frankowych poprzez zaniechanie obowiązku spłaty kolejnych rat. Dotąd kwestia ta nie była jednolita i część sądów udzielała zabezpieczenia, ale część nie uwzględniała tych wniosków. Powstał więc problem, czy w takim razie osoby, którym odmówiono udzielenia zabezpieczenia, mogą ponowić ten wniosek.

Kwestia ponownej oceny przesłanek udzielenia zabezpieczenia, została uregulowana bezpośrednio w przepisach o postępowaniu zabezpieczającym, gdzie w przypadku uwzględnienia wniosku o udzielenie zabezpieczenia, przepisy o postępowaniu zabezpieczającym regulują wprost kwestię, ingerencji w prawomocną decyzję w drodze zastosowania art. 742 k.p.c., który to przepis daje możliwość zmiany takiego rozstrzygnięcia w sytuacji zmiany okoliczności w jakich wniosek został udzielony.

Postępowanie zabezpieczające zostało odrębnie uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego. Jest zatem postępowaniem samoistnym, samodzielnym wobec postępowania rozpoznawczego dot. uznania umowy za nieważną. Charakter orzeczenia, zapadłego na skutek rozpoznania wniosku o zabezpieczenie roszczenia nie tylko nie przesądza o ostatecznych losach powództwa, lecz przede wszystkim jest wynikiem ustaleń dokonanych w oparciu o uprawdopodobnione fakty. A te ustalenia dynamicznie się w toku procesu kształtują. Nie może umknąć przy tym uwadze fakt, że podstawowym celem postępowania zabezpieczającego jest zapobieżenie sytuacji, w której osiągnięcie celu postępowania w sprawie okazałby się niemożliwe lub utrudnione z uwagi na działania podjęte przez obowiązanego przed wydaniem orzeczenia kończącego postepowanie w sprawie. Powołane powyżej argumenty prowadzą zatem do stwierdzenia, że postepowanie zabezpieczające posiada ze względu na swoją specyfikę wspólne cechy z postępowaniem klauzulowym, które można powielać (por. Postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 11 lutego 2014 roku, VIII Gz 233/13, LEX nr 1896686).

W tym stanie rzeczy, jak słusznie wskazuje szereg sądów, dopuszczalne jest ponowienie wniosku o zabezpieczenie, który uprzednio został oddalony. Jak wskazał w Postanowieniu z dnia 29 września 2015 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku, I ACz 705/15, LEX nr 1800227: W rezultacie, tak jak nie ma podstaw do przyjęcia, że prawomocne postanowienie sądu w przedmiocie zabezpieczenia wywołuje stan rzeczy osądzonej (res iudicata), podobnie nie ma podstawy prawnej do odrzucenia kolejnego wniosku o udzielenie zabezpieczenia, nawet opartego na tych samych okolicznościach, z uwagi na zawisłość sporu (lis pendens).”