Darowizna a podział majątku wspólnego małżonków w trakcie trwania małżeństwa

Zawarcie związku małżeńskiego pociąga za sobą powstanie pomiędzy małżonkami m.in. więzi finansowej (tzw. ustawowa wspólność majątkowa małżeńska). Ustawowa wspólność majątkowa obejmuje wszystkie przedmioty, które małżonkowie nabyli w czasie trwania wspólności. Pozostałe składniki tworzą tzw. majątki osobiste każdego z małżonków.

Artykuł 35 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Jak wynika z ww. przepisu, w trakcie trwania małżeństwa żaden z małżonków nie może wystąpić do sądu z wnioskiem o dokonanie podziału majątku wspólnego. Należy przy tym również pamiętać, że w trakcie trwania małżeństwa, co do zasady małżonkowie mogą dokonać darowizny danego składnika majątkowego, należącego do wspólnoty majątkowej, do majątku odrębnego jednego z małżonków, jednakże w pewnych okolicznościach również tego rodzaju darowizna może zostać uznana za sprzeczną z artykułem 35 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, dokonane przez małżonków przesunięcia majątkowe formie darowizny, których treść i cel wskazują, że zmierzają do podziału majątku wspólnego w czasie trwania wspólności ustawowej należy za niedopuszczalne w świetle art. 35 KRO (patrz. uchw. SN z 6.6.1975 r., III CRN 134/75, oraz post. SN z 27.3.2001 r., IV CKN 289/00). W stanach faktycznych, będących podstawą wydania tych orzeczeń, dochodziło do sytuacji, w której małżonkowie rozdysponowali wszystkimi przedmiotami majątkowymi należącymi do majątku wspólnego.

A zatem jak wynika z powyższego, małżonkom żyjącym w ustroju wspólności ustawowej wolno w drodze darowizny rozporządzać wzajemnie przedmiotami majątkowymi należącymi do majątku wspólnego, chyba że rozporządzenia te miałyby praktycznie rzecz biorąc skutek niedopuszczalnego w czasie trwania wspólności podziału tego majątku, zabronionego przez art. 35 ww. ustawy. A zatem jeżeli małżonkowie dokonują darowizny wszystkich składników majątku wspólnego, do majątku odrębnego jednego z małżonków, tego rodzaju umowy będą nieważne w świetle art. 35 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.