Podwyższenie kapitału ze środków spółki

Zgodnie z art. 260 Kodeksu spółek handlowych, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością na mocy uchwały wspólników może podjąć decyzję o zmianie umowy spółki polegającą na podwyższeniu kapitału zakładowego spółki, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów (funduszy) rezerwowych, utworzonych z zysku spółki (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki). Wskazać należy, że z uwagi na charakter czynności można spotkać się również, że podwyższenie kapitału ze środków spółki nazywane jest również „papierowym”, „kapitalizacją rezerw” lub „podwyższeniem blankietowym”.

Istotą papierowego podwyższenia kapitału jest poza stosowną uchwałą wspólników przeprowadzenie odpowiednich operacji księgowych i utworzenie nowych udziałów lub podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów. Jak słusznie wskazuje M. Litwińska-Werner, że z uwagi na fakt, że podwyższenie następuje ze środków spółki, mogą w nim partycypować jedynie dotychczasowi wspólnicy w stosunku do ich dotychczasowych udziałów. Na nowo utworzone udziały (podwyższoną wartość istniejących udziałów) wspólnicy nie wnoszą wkładów, stąd nowo utworzone udziały zwane są „gratisowymi” (vide: Litwińska-Werner, Komentarz KSH, 2007, s. 688).

Środkami na papierowe podwyższenie kapitału mogą być wyłącznie przeznaczone na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitału (funduszy) rezerwowych utworzonych z zysku spółki. Umowa spółki nie może rozszerzać katalogu środków finansowych spółki, które mogą być przeznaczane na podwyższenie kapitału zakładowego (R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, w: Potrzeszcz, Siemiątkowski, Komentarz KSH. Sp. z o.o., 2001, s. 524).

Zgodnie z art. 260 § 1 KSH, podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki może zostać dokonane wyłącznie uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki. Dla jej powzięcia wymagana jest większość 2/3 głosów (art. 246 § 1 KSH), przy czym umowa spółki może wymóg ten zaostrzyć. Sama uchwała powinna wprost określać, o jaką kwotę następuję podwyższenie kapitału zakładowego, wskazywać ile nowych udziałów zostaje utworzonych na podwyższony kapitał zakładowy lub o jaką wartość podwyższona zostanie wartość nominalna istniejących udziałów. W uchwale należy również wskazać, że na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego przeznaczana jest odpowiednia kwota kapitału zapasowego lub rezerwowego. Istotną kwestią jest podział pomiędzy wspólników, jeśli jest ich co najmniej dwóch. W takim przypadku, podział winien nastąpić w proporcji do dotychczas posiadanych przez wspólników udziałów w spółce.

Zgodnie a art. 260 § 2 KSH, w przypadku papierowego podwyższenia kapitału zakładowego nie wymaga objęcia przez wspólników nowo utworzonych udziałów, czy też objęcia podwyższonej wartości nominalnej istniejących udziałów. Wspólnicy nabywają prawa z nowych udziałów (podwyższonej wartości nominalnej istniejących udziałów) z chwilą wpisu podwyższenia do rejestru (art. 262 § 4 KSH).

Zwrócić uwagę należy, że w przypadku papierowego podwyższenia z środków ulokowanych na kapitale zapasowym lub kapitale (funduszu) rezerwowym utworzonym z zysku spółki, spowoduje brak zwiększenia spółki o nowe środki finansowe, lecz ich bilansowe przesunięcie. Co do zasady papierowe podwyższenie kapitału ma w praktyce na celu zwiększenie wiarygodności spółki, tym samym instytucja ta ma dość często zastosowanie. Dlatego też warto rozważyć czy przed planowaną transakcją czy pozyskaniem dodatkowego finansowania nie będzie celowe podwyższenie kapitału ze środków spółki.