Elektroniczne postępowanie upominawcze – szybszy sposób na odzyskanie długów?

Brak uregulowania należności za sprzedane produkty lub wykonane usługi to problem, z którym spotyka się wielu przedsiębiorców. Jeśli kontrahent nie ureguluje zadłużenia dobrowolnie, konieczne jest sądowe dochodzenie należności. W niniejszym artykule przedstawimy jeden z korzystniejszych dla wierzyciela rodzajów postępowania którym jest elektroniczne postępowanie upominawcze.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że elektroniczne postępowanie upominawcze zostało wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego jako odrębne postępowanie, które jest rozpoznawane wyłącznie przez tzw. e-sąd, którym jest Sąd Rejonowy Lublin–Zachód w Lublinie, obejmującym swoją właściwością całą Polskę.

Elektroniczne postępowanie upominawcze charakteryzuje się przede wszystkim tym, że powód komunikuje się z sądem za pośrednictwem drogi elektronicznej, a co więcej, wszystkie pisma są przekazywane do Sądu elektronicznie zamiast tradycyjną drogą pocztową. Przechodząc do kolejnych kwestii, pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym może złożyć osoba fizyczna będąca powodem lub działająca w jego imieniu (czyli pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy, osoba reprezentująca itd.) posiadająca w systemie teleinformatycznym e-sądu aktywne konto użytkownika. W tym celu konieczne jest także posiadanie certyfikatu kwalifikowanego wystawionego przez Kwalifikowane Centrum Certyfikacji lub zwykły podpis elektroniczny.

Idąc dalej, w elektronicznym postępowaniu upominawczym dochodzi się wyłącznie roszczeń pieniężnych (art. 505 ze zn. 28 § 2 pkt 1 k.p.c.), w których stan faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego. Na przestrzeni kilku lat, wskazuję się że są to przede wszystkim roszczenia wynikające z niezapłaconych faktur, rachunków, umów, braku zwrotu zaliczki czy nieopłaconego czynszu.

Co ważne, w tymże postępowaniu jedynie opisujemy jakimi dowodami dysponujemy, nie ma natomiast obowiązku przedłożenia ich wraz z pozwem.

Dodatkowo, dopuszczalność wszczęcia postępowania zależy również od tego czy dochodzone roszczenia stały się wymagalne w okresie trzech lat od dnia wniesienia pozwu (art. 505 ze zn. 29a k.p.c.) oraz od tego czy pozwany ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium RP (art. 505 ze zn. 28 § 2 pkt 2 k.p.c.). Niespełnienie powyższych przesłanek zamyka bowiem drogę do wszczęcia postępowania elektronicznego i prowadzi do jego umorzenia, zgodnie art. 505 ze zn. 37 § 1 k.p.c. w zw. z art. 505 ze zn. 33 k.p.c.

Na pewno dużym atutem postępowania w EPU jest to, że opłata sądowa od pozwu wynosi czwartą część opłaty od pozwu ustalanej na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jednak nie mniej niż 30,00 zł. Zgodnie zaś z art. 13 k.p.c. w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

• do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
• ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
• ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
• ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
• ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
• ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
• ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Przedmiotowe postępowanie kończy się najczęściej wydaniem nakazu zapłaty, w którym Sąd zobowiązuje pozwanego, żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie powoda w całości wraz z kosztami albo w tym terminie wniósł sprzeciw do sądu. Wyjątkiem od powyższego, tj. nakaz zapłaty nie zostanie wydany wtedy gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne, przytoczone okoliczności budzą wątpliwość, zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego, miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.

Pozwanemu zaś przysługuje, jak w zwykłym postępowaniu upominawczym sprzeciw od nakazu zapłaty, który należy wnieść w terminie dwutygodniowym od doręczenia tego orzeczenia. Sprzeciw nie wymaga uzasadnienia i przedstawienia dowodów, jednak pozwany powinien na tym etapie przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Prawidłowe wniesienie sprzeciwu przez pozwanego powoduje utratę mocy takiego nakazu i umorzenie postępowania.

Należy jeszcze w tym miejscu wspomnieć, że jeżeli powód w terminie 3 miesięcy od daty wydania postanowienia o umorzeniu pozwu, wniesie ponownie tradycyjny pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie, wszelkie skutki prawne związane z wniesieniem powództwa (np. zawisłość sprawy, przerwanie biegu przedawnienia) następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Powstaje więc zatem fikcja, że sprawa została wytoczona w dniu skierowania pozwu do EPU.

Chcąc kontynuować dochodzenie roszczenia trzeba od nowa wszcząć postępowanie sądowe przed sądem tradycyjnym, łącznie z ponownym złożeniem pozwu i wszystkimi załącznikami w postaci całej dokumentacji uzasadniającej roszczenie. Trzeba także uiścić pełną opłatę od pozwu. Jednak uiszczoną wcześniej opłatę w EPU zalicza się na poczet opłaty od nowo wniesionego pozwu. Zaletą tej procedury jest to, że powód sam podejmuje decyzję, co do dalszego procedowania danej sprawy i nie jest zmuszony np. do procedowania jej przed sądem znajdującym się na drugim końcu kraju w stosunku do jego siedziby.

Podsumowując powyższe wskazać należy, że elektroniczne postępowanie upominawcze na pewno ma wiele zalet, a przede wszystkim należy do nich prosta procedura, w miarę łatwy w obsłudze system, niskie koszty i możliwość całkowicie zdalnej komunikacji z sądem.