Kontrola trzeźwości – zmiana oczekiwana przez przedsiębiorców

Ustawa wprowadza od lat wyczekiwaną przez przedsiębiorców możliwość przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców.

W odróżnieniu od poprzednich przepisów pracodawca będzie mógł samodzielnie zbadać trzeźwość pracownika przy pomocy alkomatu. Ustawa pozwala także na kontrole „wyrywkowe” – by sprawdzić trzeźwość nie będzie konieczne istnienie podejrzenia, że pracownik znajduje się w stanie po spożyciu alkoholu lub stanie nietrzeźwości.

By przeprowadzać kontrole konieczne jest uchwalenie odpowiedniego regulaminu w porozumieniu z zakładową organizacją związkową (jeżeli takowa funkcjonuje u pracodawcy). Musi to być również uzasadnione bezpieczeństwem życia i zdrowia lub ochroną mienia.

Krytykowany jest jednak zakres uprawnień pracodawcy co do niedopuszczenia pracownika do pracy po badaniu. Jeżeli badanie wykaże, że pracownik co prawda posiada w wydychanym powietrzu alkohol, ale jest go mniej niż 0,1 mg w 1 dm³, to pracodawca nie ma prawa nie dopuścić takiego pracownika do pracy. Jako że wewnętrzne regulaminy pracodawcy nie mogą być dla pracownika mniej korzystne niż prawo pracy, przedsiębiorcy nie mogą samodzielnie wprowadzić zasady „zero tolerancji”, nawet w wypadku gdy praca wiąże się z dużym ryzykiem, np. operowaniem maszyn fabrycznych lub budowlanych.

Pracodawca otrzymał również możliwość przeprowadzania testów na obecność innych substancji działających podobnie do alkoholu. W tym wypadku występuje inny problem związany z ochroną danych. Pracodawcy uzyskają w nowelizacji prawo do przetwarzania wyników badań, dostępne na rynku testy nie są jednak często w stanie rozróżnić podobnych do siebie substancji chemicznych. Pracownicy przyjmujący niektóre grupy leków (np. przeciwdepresyjne, przeciwbólowe czy stymulujące) mogą zostać w efekcie błędnie niedopuszczeni do pracy ze względu na bycie pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu. Pracodawca nie ma natomiast prawa żądać od pracowników udzielenia informacji związanych z ich zdrowiem, które to traktowane są jako dane wrażliwe.

Nowe regulacje w zakresie pracy zdalnej i badania trzeźwości mogą w dużym stopniu polepszyć sytuacje zarówno pracowników, jak i pracodawców. By nie narazić żadnej ze stron stosunku pracy na niechciane negatywne konsekwencje ich błędnego stosowania konieczne jest jednak odpowiednie wprowadzenie ich do wewnętrznych regulacji w miejscu pracy. Choć nowelizacja wejdzie w życie dopiero w lutym 2023 roku, już teraz należałoby się na nią przygotować.