Inne

Granice w stosowaniu ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła

Na podstawie art. 11 ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 1997 Nr 54 poz. 348, tekst jednolity: Dz.U. z 2021 poz. 716), dalej: „Prawo energetyczne”, Rada Ministrów określiła – w drodze rozporządzenia – szczegółowe zasady i tryb wprowadzania na czas oznaczony ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, tj. w przypadku zagrożenia:

  • bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegającego na długookresowym braku równowagi na rynku paliwowo energetycznym,
  • bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej,
  • bezpieczeństwa osób,
  • wystąpieniem znacznych strat materialnych.

Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła z dnia 8 listopada 2021 r. (Dz.U. z 2021 poz. 2209), dalej „Rozporządzenie”, weszło wżycie 02 grudnia 2021 r.

W założeniu ustawodawcy, opisane powyżej ograniczenia miały stanowić krajowy środek mający na celu złagodzenie kryzysu elektroenergetycznego, a plany wprowadzania ograniczeń stanowić krajowy środek przygotowawczy na wypadek kryzysu elektroenergetycznego – w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/941 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie gotowości na wypadek zagrożeń w sektorze energii elektrycznej i uchylającego dyrektywę 2005/89/WE (Dz. Urz. UE L 158 z 14.06.2019), dalej: „Rozporządzenie UE”.   

Z analizy porównawczej regulacji krajowej (Prawa energetycznego i Rozporządzenia) wyłania się jednak pewna rozbieżność w pojmowaniu granic w stosowaniu ograniczeń określanych przez Rozporządzenie UE jako „środki nierynkowe”. Zgodnie z prawem UE, „środki nierynkowe są uruchamiane w czasie kryzysu elektroenergetycznego tylko w ostateczności, gdy wszystkie opcje oferowane przez rynek zostały wyczerpane lub gdy jest oczywiste, że same środki rynkowe nie są wystarczające, aby zapobiec dalszemu pogorszeniu się sytuacji w zakresie dostaw energii elektrycznej. Środki nierynkowe nie mogą w nieuzasadniony sposób zakłócać konkurencji ani skutecznego funkcjonowania wewnętrznego rynku energii elektrycznej. Muszą być konieczne, proporcjonalne i niedyskryminacyjne oraz mieć charakter tymczasowy” (art. 16 ust. 2 Rozporządzenia UE).

Szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej

Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej mogą być wprowadzone, gdy operatorzy wyczerpią wszelkie dostępne środki, które służą zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego – przy dochowaniu należytej staranności. Zgodnie z § 4 ust. 2 Rozporządzenia, ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej nie mogą powodować:

  • bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia osób;
  • uszkodzenia lub zniszczenia urządzeń lub ich zespołów – wykorzystywanych bezpośrednio w procesach technologicznych;
  • zakłóceń w funkcjonowaniu urządzeń lub ich zespołów – przeznaczonych bezpośrednio do wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub ciepła lub do wydobycia, przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych.

Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej dotyczą odbiorcy energii elektrycznej, dla którego łączna wielkość mocy umownej wynosi co najmniej 300 kW (§ 5 ust. 1 Rozporządzenia).      

Ochronie przed wprowadzanymi ograniczeniami w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej podlega natomiast odbiorca energii elektrycznej, dla którego łączna wielkość mocy umownej wynosi poniżej 300 kW, oraz w zakresie obiektu:

  • będącego szpitalem i innym obiektem ratownictwa medycznego;
  • wymienionego w przepisach wydanych na podstawie ustawy o powszechnym obowiązku obrony;
  • wykorzystywanego bezpośrednio do:
  1. nadawania programów radiowych i telewizyjnych o zasięgu ogólnokrajowym,
  2. zapewnienia przewozu lotniczego, transportu kolejowego i publicznego transportu zbiorowego,
  3. wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki oraz dostarczania do odbiorców,
  4. realizacji zadań wpływających na spełnianie wymagań w zakresie ochrony środowiska,
  5. wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub ciepła,
  6. wykonywania przez przedsiębiorców zadań na rzecz obronności państwa w zakresie mobilizacji;
  • stanowiącego infrastrukturę krytyczną ujętą w wykazie, o którym mowa w ustawie o zarządzaniu kryzysowym, zlokalizowaną na terenie RP.

Wielkości ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej określa się w stopniach zasilania od 11 do 20, przy czym:

  • 11 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc w obiekcie w wielkościach i na zasadach określonych w umowach (moc umowna);
  • 12 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać w obiekcie łączną moc do wysokości mocy maksymalnej poboru określonej dla tego obiektu;
  • 20 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać w obiekcie łączną moc do wysokości mocy minimalnej poboru określonej dla tego obiektu;

Moc minimalną poboru oraz moc maksymalną poboru określa operator na podstawie wskazań układów pomiarowo-rozliczeniowych z funkcją odczytu danych w systemie danych dobowo-godzinowych obejmujących pełny okres pomiarowy od dnia 1 stycznia roku n – 1 do dnia 31 grudnia roku n – 1, gdzie „n” jest rokiem uzgodnienia przez Prezesa URE planu wprowadzania ograniczeń, odpowiednio.

Operator przesyła odbiorcy plan wprowadzania ograniczeń dla odbiorcy w zakresie posiadanego przez niego obiektu, zawierający wielkości łączne mocy określone dla obiektu w stopniach zasilania od 12 do 20, na adres poczty elektronicznej wskazany w umowach w terminie w terminie do dnia 15 kwietnia danego roku (§ 6 ust. 6 pkt 1 Rozporządzenia).

Szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych.

Ograniczenia w sprzedaży paliw stałych mogą być wprowadzone, gdy wojewodowie oraz podmioty wykonujące działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży paliw stałych wyczerpią dostępne środki, które służą zaspokojeniu potrzeb odbiorców na te paliwa – przy dochowaniu należytej staranności w zakresie zapewnienia maksymalnych ich dostaw z dostępnych źródeł. W przypadku wprowadzenia ograniczeń w sprzedaży paliw stałych wojewoda wydaje odbiorcom, na ich wniosek, upoważnienia do zakupu określonej ilości tych paliw. Upoważnienia wydaje się na okres wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych. Do wniosku odbiorca dołącza uzasadnienie potrzeby zakupu określonej we wniosku ilości paliwa stałego.

Szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu ciepła.

Ograniczenia w dostarczaniu ciepła mogą być wprowadzone po wyczerpaniu przez podmioty prowadzące działalność w zakresie zaopatrzenia w ciepło dostępnych środków służących zaspokojeniu potrzeb odbiorców na to ciepło. Ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu ciepła nie mogą powodować:

1) zagrożenia bezpieczeństwa osób, w tym zagrożenia życia lub zdrowia osób;

2) uszkodzenia lub zniszczenia urządzeń lub ich zespołów – wykorzystywanych bezpośrednio w procesach technologicznych, w tym zakłóceń w funkcjonowaniu urządzeń lub ich zespołów, przeznaczonych bezpośrednio do wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub ciepła lub wydobycia, przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych;

3) zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów mieszkalnych;

4) zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych bezpośrednio do wykonywania zadań dot.:

  a) bezpieczeństwa lub obronności państwa w zakresie powszechnego obowiązku obrony RP,

  b) obronności państwa w zakresie mobilizacji gospodarki,

  c) opieki zdrowotnej,

  d) edukacji,

  e) opieki w formie żłobka, klubu dziecięcego oraz wychowania przedszkolnego,

  f) wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,

  g) ochrony środowiska.

Ograniczenia w dostarczaniu ciepła dotyczą tylko odbiorców końcowych.

Podsumowanie

Porównanie Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła z dnia 8 listopada 2021r. (Dz.U. z 2021 poz. 2209) z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/941 z dnia 5 czerwca 2019r. w sprawie gotowości na wypadek zagrożeń w sektorze energii elektrycznej i uchylającego dyrektywę 2005/89/WE (Dz. Urz. UE L 158 z 14.06.2019), wskazuje na to, że krajowe środki podjęte w celu zapobiegania kryzysom elektroenergetycznym lub ich łagodzenia ograniczyły się do wdrożenia przede wszystkim rozwiązań nierynkowych, które, jak się wydaje, tylko nominalnie spełniają wymogi zasady proporcjonalności.

Autorzy:

Michał Górko

Michał Górko

Radca Prawny

Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
Telefon: +48 61 666 37 60

 

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.