Możliwość nałożenia ograniczeń na sprzedawców detalicznych

Wiele podmiotów świadczy usługi dystrybucji na rzecz sprzedawców detalicznych. Należy się zastanowić, czy na takich sprzedawców detalicznych, mogą zostać nałożone ograniczenia, co do dalszej sprzedaży towarów. Wszystko zależy od tego, czy sprzedawcę detalicznego wiąże umowa z dystrybutorem.

LEGITYMACJA DO WPROWADZENIA OGRANICZEŃ

Aby ustalić, czy danego sprzedawcę detalicznego wiążą jakieś ograniczenia, należy ustalić, czy jest on związany umową, która je przewiduje. Chodzi w szczególności o to, czy dystrybutor nie nałożył na takiego sprzedawcę detalicznego ograniczeń co do sprzedaży, tj. ograniczenie sprzedaży dla sprzedawców detalicznych, którzy spełniają określone warunku.

Jeżeli dystrybutor nie nałożył na sprzedawcę detalicznego żadnych ograniczeń, wówczas ma on pełną dowolność, jeżeli chodzi o dalszą sprzedaż towarów.

PODASTAWA PRAWNA

Nie każde ograniczenie dla sprzedawcy detalicznego jest zgodne z przepisami prawa. Brak zgodności, o której mowa powyżej wyklucza możliwość ich legalnego zastosowania.

Takie nielegalne zastosowanie stanowi naruszenie ochrony konkurencji, które wynika z art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Przepis stanowi, że dochodzi do naruszenia ww. przepisów ustawy poprzez:

• ustalanie, bezpośrednio  lub  pośrednio,  cen  i innych  warunków  zakupu  lub sprzedaży towarów;
• ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
• podziale rynków zbytu lub zakupu;
• stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi  uciążliwych  lub niejednolitych  warunków  umów,  stwarzających  tym  osobom  zróżnicowane warunki konkurencji;                                                 
• uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia,  niemającego  rzeczowego  ani  zwyczajowego  związku z przedmiotem umowy;
• ograniczaniu dostępu  do  rynku  lub  eliminowaniu  z rynku  przedsiębiorców  nieobjętych porozumieniem;
• uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

Niezależnie od tego, może dojść również do naruszenia przepisów unijnych, tj. art. 101 oraz 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

ZAKAZ OKREŚLONEJ FORMY SPRZEDAŻY PRODUKTÓW

Na przykład warto wskazać zakaz sprzedaży internetowej oraz na różnego typu targach. Takie ograniczenie może stanowić naruszenie zarówno przepisów prawa krajowego jak i unijnego. Bezsprzecznym jest, że całkowity zakaz sprzedaży internetowej jest zabroniony. Na przykładzie takiego zagadnienia toczyło się już postępowanie, gdzie wyłączny dystrybutor zakazał jakiejkolwiek sprzedaży internetowej oraz zakazu sprzedaży innej niż w sklepach stacjonarnych.[1] Taki czyn został uznany za czyn nieuczciwej konkurencji, a dystrybutor został zobowiązany do zaniechania naruszeń.

Powyżej zaprezentowany przykład nie stanowi, że na sprzedawców detalicznych nie mogą zostać nałożone inne zakazy ograniczające sprzedaż. Naruszenie zakazu konkurencji nie może stanowić zakazu sprzedaży polegającej na wystawianiu na sprzedaż produktów na stronie internetowej podmiotu trzeciego. Sprawa o zbliżonym stanie faktycznym była przedmiotem sporu przed Niemieckim Sądem Najwyższym. Wyrok został wydany w oparciu o przepisy prawa unijnego. W toku sprawy sąd wyraźnie wskazał, że nakazanie sprzedaży dystrybutorom produktów wyłącznie za pośrednictwem ich sklepów internetowych nie stanowi naruszenia przepisów unijnych.[2]

NARZUCENIE WYSOKOŚCI CEN NA DALSZYCH SPRZEDAWCÓW

Ustalanie cen również może stanowić czyn nieuczciwej konkurencji. Wielokrotnie zdarzało się, że ściganie za nieuczciwą politykę cenową dotyczy przedsiębiorców, którzy dominują na rynku. Niemniej, co do zasady, naruszenie praktyk cenowych ma miejsce, gdy ceny są zbyt wysokie lub zbyt niskie. Jeżeli dany podmiot zamierza sprzedawać produkty za cenę nie wychodzącą poza granicę normy, nie będzie można twierdzić, że jest to czyn nieuczciwej konkurencji. Przy czym, należy mieć na uwadze, jaką różnicę stanowi cena nabycie od producenta lub dystrybutora, a za jaką cenę towar będzie mógł być sprzedawany przez sprzedawcę detalicznego. Jeżeli różnica będzie rażąca, pojawi się ryzyko ustalenia, że działania naruszają czyny nieuczciwej konkurencji.

Należy jednak zauważyć, że jeżeli sprzedawca detaliczny sprzedawałby towar za cenę nadmiernie niską, co w konsekwencji p.. zmniejszyło by sprzedaż u przedsiębiorcy, wówczas to on dopuściłby się czynu stanowiącego naruszenie zasad nieuczciwej konkurencji. W konsekwencji to wobec tego podmiotu prowadzone byłoby stosowne postępowanie, o czym mowa poniżej.

SANKCJE ZA EWENTUALNE NARUSZENIE ZAKAZU OCHRONY KONKURENCJI

Informacja, że na gruncie podobnego stanu faktycznego nie uznano pewnych zachowań za naruszenie zasad ochrony konkurencji nie stanowi, że przy rozpatrywaniu innego indywidualnego przypadku, stanowisko organu weryfikującego sprawę będzie inne.

Niemniej należy wskazać, że postępowanie zmierzające do ustalenia, czy doszło do naruszenia czynów nieuczciwej konkurencji, może być wszczęte przez Prezesa Urzędu z urzędu. Niemniej każda osoba zainteresowana może dokonywać zgłoszeń w przedmiocie naruszenia ww. zasad. Wówczas, jeżeli Prezes Urzędu poweźmie wątpliwość, że dany przedsiębiorca stosuje nieuczciwe praktyki, wówczas przeprowadzi postępowanie wyjaśniające.

Konsekwencją ustalenia, że doszło do naruszenia zakazu ochrony konkurencji tj. przepisów, o których mowa powyżej Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę w drodze decyzji karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. (art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów).

Ponadto, podmiot który uzna, że w wyniku naruszenia poniósł on szkodę, będzie przysługiwało mu roszczenie odszkodowawcze na zasadach ogólnych określonych w Kodeksie cywilnym. Przy czym w przypadku wytoczenia ewentualnego sporu na takim podmiocie będzie spoczywał obowiązek wykazania poniesionej szkody.

—————

[1] Decyzja Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów numer RGD 2/2015

[2] Wyrok Niemieckiego Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2017 roku, sygn. akt: KVZ 41/17