Ponaglenie w prawie administracyjnym

Kodeks postępowania administracyjnego określa terminy w których to organy administracji publicznej powinny załatwiać sprawy dla obywateli. Terminy w pewnym sensie dyscyplinują czynności organu administracji publicznej. Celem terminów w każdym postępowaniu jest zapewnienie szybkiego i sprawnego załatwienia sprawy administracyjnej.

Ponaglenie może zostać złożone zarówno w przypadku bezczynności organu jak i w przypadku przewlekłości w prowadzeniu postępowania. Przez bezczynność należy rozumieć istniejący obiektywnie stan niewydania decyzji mimo upływu terminu załatwienia sprawy – niezależnie od przyczyny przekroczenia terminu oraz niezależnie od tego, czy jest to termin ustawowy, czy wyznaczony przez organ administracji.

Przewlekłość postępowania odnosi się natomiast do sposobu prowadzenia postępowania. Postępowaniem prowadzonym przewlekle jest postępowanie prowadzone w sposób nieefektywny poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywanie czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny.

Środkiem zaskarżenia, które służy w walce z bezczynnością lub przewlekłością postępowania jest przewidziane w art. 37 § 1 k.p.a. ponaglenie. Złożenie ponaglenia uruchamia postępowanie akcesoryjne, którego przedmiotem jest weryfikacja sprawności i szybkości działania organu w konkretnej sprawie.

Ponaglenie, jak każde podanie, powinno zawierać wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie. Ponadto ponaglenie powinno dodatkowo zawierać uzasadnienie. W zależności od formy wniesienia ponaglenia powinno być ono opatrzone podpisem.

Organ, przeciw któremu jest skierowane ponaglenie, niezwłocznie (nie później niż w terminie 7 dni) jest zobligowany przekazać je organowi wyższego stopnia wraz z odpisami akt sprawy oraz własnym stanowiskiem.

Z chwilą otrzymania ponaglenia wraz z aktami sprawy rozpoczyna się postępowanie przed organem wyższego stopnia.

Uznanie zasadności ponaglenia przez organ wyższego stopnia oznacza konieczność wydania stosownego postanowienia. Elementem takiego postanowienia będzie wskazanie stanu bezczynności lub przewlekłości z jednoczesną oceną w zakresie rażącego naruszenia prawa oraz zarządzenie wyjaśnienia przyczyn i ustalenia osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości. Natomiast element w postaci wyznaczenia organowi terminu do załatwienia sprawy pojawi się jedynie w przypadku, gdy sprawa nie została jeszcze zakończona. Co więcej, termin ten może być z urzędu przedłużony przez organ wyższego stopnia, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody wymagające dłuższego postępowania, nieznane w momencie wyznaczania terminu.