Podatek dochodowy od przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej

Rolnictwo odgrywa szczególną rolą w łańcuchu powiązań gospodarczych oraz społecznych. Powyższe ma swoje odzwierciedlenie w tym, iż w stosunku do rolnictwa w, porównaniu do innych sektorów gospodarki, stosuje się preferencyjną politykę podatkową. Przykładem tej polityki jest między innymi zwolnienie przychodów pochodzących z działalności rolniczej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednakże powyższe zwolnienie z podatku dochodowego nie dotyczy przychodów pochodzących z działów specjalnych produkcji rolnej, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do działów specjalnych produkcji rolnej należą: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowlę dżdżownic, hodowlę entomofagów, hodowlę jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowlę i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym.

Jak wynika z powyższego, katalog działalności kwalifikowanych do działów specjalnych produkcji rolnej ma charakter zamknięty. Niekiedy o zaliczeniu produkcji rolnej do działu specjalnego decydują rozmiary produkcji. Tak jest, np. w odniesieniu do drobiu rzeźnego czy upraw w szklarniach. Działów specjalnych produkcji rolnej nie stanowią uprawy, chów i hodowla zwierząt w ilościach nieprzekraczających wartości wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Główna różnica pomiędzy działalnością rolniczą opodatkowaną podatkiem rolnym a działalnością rolniczą od działów specjalnych produkcji rolnej polega na rozmiarze prowadzonej przez dany podmiot działalności. Jednakże nie każda hodowla zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wskaźników wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będzie zaliczana do działów specjalnych. Przykładem jest np. działalność polegająca na hodowli koni, bowiem zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego każda hodowla koni stanowi działalność zaliczoną do działów specjalnych produkcji rolnej.[1]

Podstawę opodatkowania z działów specjalnych stanowi dochód. Ustalany jest on, w zależności od tego czy podatnik prowadzi księgi rachunkowe, czy też nie. W przypadku podmiotu nieprowadzącego ksiąg, ustalenie dochodu dla celów podatkowych następuje przy zastosowaniu tzw. norm szacunkowych. Podstawę opodatkowania w tym przypadku stanowi dochód będący iloczynem dwóch wartości, tj. odpowiedniej dla danego działu produkcji normy szacunkowej dochodu oraz ilości jednostek produkcji, których ta norma dotyczy. Podatek dochodowy od tego dochodu podlega wyłącznie progresywnej skali podatkowej, nie istnieje w tym wypadku możliwość zastosowania podatku liniowego.

 [1] I Sa/Gd 1943/98, wyrok NSA z 23 marca 2001 r.

Jeżeli podatnik dokonane operacje gospodarcze rejestruje w księdze przychodów i rozchodów lub w księdze rachunkowej, obliczenie podstawy opodatkowania jest możliwe na podstawie faktycznych przychodów i wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodów. Dochód stanowi różnicę pomiędzy przychodem a poniesionymi kosztami.  Należy przy tym pamiętać, iż opodatkowanie działów specjalnych podatkiem dochodowym może nastąpić jedynie w sytuacji, gdy podatnik osiąga z prowadzonej działalności przychody.

Jak wynika z powyższego, działy specjalne produkcji rolnej podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W tym wypadku przedmiotem opodatkowania jest dochód, ustalany w sposób szacunkowy lub na podstawie faktycznych przychodów i wydatków. Każdy podatnik, który zamierza rozpocząć działalność rolniczą powinien pamiętać, iż nie wszystkie przychody pochodzące z działalności rolniczej będą zwolnione z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od uzyskiwanych przychodów – opodatkowanie danej działalności rolniczej podatkiem dochodowym od osób fizycznych może spowodować, iż działalność taka może przestać być opłacalna.