Jedną z form walki przedsiębiorstwa z kryzysem finansowym jest próba namówienia wierzycieli do zawarcia porozumienia i przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego. Celem takiego postępowania jest uniknięcie ogłoszenia upadłości i umożliwienie restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami. W jednym z poprzednich artykułów pisaliśmy o niewypłacalności. Obecnie stan niewypłacalności nie oznacza całkowitego upadku firmy. Rozwiązaniem jest właśnie podjęcie działań restrukturyzacyjnych.
Działania restrukturyzacyjne dzielą się na cztery kategorie. Pierwsza z nich to postępowanie o zatwierdzenie układu, które toczy się z udziałem Doradcy restrukturyzacyjnego. Kolejną możliwością jest przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe, w których sąd powołuje nadzorcę sądowego. Dłużnik zachowuje prawo do zajmowania się swoimi sprawami, ale do czynności przekraczających zwykły zarząd potrzebna jest zgoda nadzorcy. Postępowanie sanacyjne to rozwiązanie dla przedsiębiorców znajdujących się w najbardziej dramatycznym położeniu.
Postępowania restrukturyzacyjne różnią się przede wszystkim: trybem dochodzenia do zawarcia układu, zakresem przyznanej dłużnikowi przez ustawę ochrony przed wierzycielami, zakresem ograniczenia dłużnika w zarządzie jego majątkiem (przedsiębiorstwem).
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest najprostszym z postępowań restrukturyzacyjnych pod względem czasowym, proceduralnym i stopniem zaangażowania sądu. Dłużnik zachowuje w nim w znacznym stopniu kontrolę nad przedsiębiorstwem, jak i przebiegiem postępowania – dokonuje wyboru nadzorcy układu, przygotowuje projekt propozycji układowych i przeprowadza głosowanie wierzycieli nad treścią układu. Postępowanie o zatwierdzenie układu daje dłużnikowi możliwość zawarcia układu z wierzycielami w wyniku samodzielnego zbierania głosów przez dłużnika bez udziału sądu. Ten tryb postępowania sprawdza się na wczesnym etapie kryzysu przedsiębiorcy, a można go wszcząć, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawnionych do głosowania znajduje się na poziomie nie wyższym niż 15%. Dłużnik we współpracy z nadzorcą układu zbiera głosy wierzycieli za przyjęciem układu, przedstawiając im karty do głosowania. Dla zatwierdzenia układu wymagana większość kapitałowa wynosi 2/3 wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem. Z perspektywy dłużnika wadą jest brak ochrony majątku dłużnika przed windykacją, bowiem w postępowaniu o zatwierdzenie układu nie stosuje się przepisów o zabezpieczeniu, zatem nie można zawiesić egzekucji ani też uchylić zajęć rachunków bankowych.
Przyspieszone postępowanie układowe
Szczególnym trybem restrukturyzacji jest przyspieszone postępowanie układowe. Jak sama nazwa wskazuje, w tym trybie w szczególności chodzi o czas. Czas trwania postępowania restrukturyzacyjnego może być w każdym przypadku inny, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy jak i zarówno od ilości prowadzonych postępowań w sądzie. Z tego powodu w tym postępowaniu ustawa przewiduje np. krótsze terminy na rozpoznanie wniosku restrukturyzacyjnego oraz przygotowanie spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornych, a także planu restrukturyzacyjnego przez nadzorcę sądowego. Wierzyciele znacznie szybciej uzyskują decyzję w przedmiocie przyjęcia i zatwierdzenia układu, a zatem szybciej mogą oczekiwać efektów wdrożenia układu lub w razie negatywnej oceny sytuacji dłużnika podjąć zawieszone postępowania egzekucyjne. To postępowanie nie jest odpowiednia opcją dla tych, którzy chcą dokonać dogłębnych zmian w strukturze i przedmiocie działania swojego przedsiębiorstwa.
Postępowanie układowe
Z chwilą otwarcia postępowania układowego majątek dłużnika staje się masą układową, a dłużnik nie ma możliwości zaspokajania zobowiązań objętych układem, ani obciążania swojego majątku. W postępowaniu układowym, co do zasady dłużnik zachowuje zarząd nad własnym majątkiem, ale pod kontrolą nadzorcy sądowego. Po otwarciu postępowania układowego nadzorca w terminie trzydziestu dni sporządza spis inwentarza, który służy ustaleniu składu masy układowej oraz oszacowaniu wartości składników masy. W tym samym terminie nadzorca składa plan restrukturyzacyjny i spis wierzytelności. Wierzyciele mają realny wpływ na przebieg postępowania w ramach rady wierzycieli. Co do zasady zarząd nad przedsiębiorstwem pozostaje w rękach dłużnika. Korzystne dla dłużnika jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności objętych układem z chwilą otwarcia postępowania układowego oraz zakaz wszczynania nowych egzekucji.
Postępowanie sanacyjne
Najbardziej radykalne dla dłużnika i najbliższe postępowaniu upadłościowemu. Jako jedyne może być wszczęte wbrew woli dłużnika. Występuje tu możliwość zbywania majątku zbędnego w stanie wolnym od obciążeń, co przyspiesza sprzedaż takiego majątku i nie narusza praw wierzycieli rzeczowych, a także możliwość odstępowania od umów wzajemnych bez względu na określony w nich tryb zmierzający do wcześniejszego rozwiązania danego kontraktu. Dłużnik traci jednak kontrolę nad przedsiębiorstwem poprzez pozbawienia lub radykalne ograniczenie zarządu własnego dłużnika.
Z uwagi na rosnącą popularność postępowań restrukturyzacyjnych i zwiększoną ich liczbę w porównaniu do lat poprzednich czas od otwarcia postępowania do chwili jego umorzenia może wynieść nawet około 8-9 miesięcy. W przypadku przyspieszonych postępowań układowych czas ten jest krótszy – średnio trwa około 4 miesięcy. Mimo, iż z perspektywy czasu widać rosnącą popularność restrukturyzacji, która znacząco wpływa na wydłużenie czasu jej realizacji, to uznać należy iż jest to czasem jedyna szansa na uratowanie przedsiębiorstwa. Dlatego niezwykle istotną kwestią jest rozmowa i porada doświadczonego doradcy restrukturyzacyjnego, który w oparciu o swoją wiedzę i doświadczenie dobierze odpowiednie rozwiązanie dla naszego przedsiębiorstwa.
Autorzy: |
Katarzyna Turcza
Radca Prawny
Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
Mec. Katarzyna Turcza jest radcą prawnym oraz praktykującym doradcą restrukturyzacyjnym.
