Indywidualny przedsiębiorca traktowany jak konsument – ZMIANY ISTOTNE DLA DEALERÓW

Zmiany w Kodeksie cywilnym w zakresie uprawnień osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą wejdą w życie już 01 czerwca 2020 r. Ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1495).

Obecnie obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego dają szerokie możliwości dochodzenia odpowiedzialności od sprzedawcy w związku z wadą fizyczną lub prawną zakupionego towaru przede wszystkim konsumentom, czyli osobom fizycznym nabywającym produkty na własny użytek. Przedsiębiorcy mogą korzystać z prawa do rękojmi w ograniczonym zakresie. Wprowadzone zmiany zwiększą ochronę konsumencką, bowiem zostanie nią objęta również wybrana grupa przedsiębiorców, co stanowi istotną zmianę w dotychczasowym podejściu ustawodawcy do relacji B2B oraz B2C, na rzecz zwiększonej ochrony osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Kogo obejmą zmiany?

Przede wszystkim zmiany obejmą rozszerzenie ochrony dla osób fizycznych, które zawierają z innym przedsiębiorcą umowę związaną bezpośrednio z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą lub zawodową, lecz nieposiadającą dla niej charakteru zawodowego. Co istotne, to również niezwykle ważne zmiany chociażby dla dealerów samochodowych. Często, bowiem zawierane są umowy z osobą fizyczną, która kupuje auto “na firmę” i wystawiana jest faktura VAT, ale z charakteru prowadzonej przez Kupującego działalności wynika, że auto nie będzie wykorzystywane do prowadzonej działalności, tylko prywatnie. W takim przypadku Kupujący zostanie objęty ochroną zgodnie z wprowadzonymi zmianami – jak konsument.

Jaki jest zakres zmian?

Mały przedsiębiorca, o którym mowa powyżej, zostanie objęty taką ochroną jaka jest przewidziana dla konsumentów, zarówno w zakresie klauzul niedozwolonych, ale również przy rękojmi za wady, oraz w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość (internet, telefon)  lub poza lokalem przedsiębiorstwa (targi, pokazy).

Klauzule abuzywne

Zgodnie z brzmieniem nowego art. 385⁵ Kodeksu cywilnego, przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 385¹-385³ Kodeksu cywilnego stosuje się również do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zatem, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w przypadku zawarcia umowy, która nie ma dla niej charakteru zawodowego (na przykład piekarz kupuje samochód osobowy na firmę, ale będzie jeździł nim prywatnie, do wożenia towaru posiada osobny pojazd do tego przeznaczony), będzie mogła powołać się na niedozwolone klauzule umowne, gdy postanowienia umowy, które nie zostały z nią ustalone indywidualnie, a kształtują jej prawa i obowiązki w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszają jej interes.

Rękojmia

W świetle nowego art. 556⁴ Kodeksu cywilnego, zawarte w dziale „Rękojmia za wady” przepisy dotyczące konsumenta (z wyjątkiem art. 558 § 1 zdanie drugie), będą mogły stosować osoby fizyczne zawierające umowę bezpośrednio związaną z ich działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiadają one dla nich charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Oznacza to, że przy zawieraniu umów, koniecznym będzie sprawdzenie, co Kupujący ma wpisane w CEiDG.

Sprzedaż wadliwej rzeczy

W myśl dodanego art. 576⁵ Kodeksu cywilnego przepisy dotyczące konsumenta, zawarte dziale zatytułowanym „Roszczenia sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej”, stosuje się do wspomnianej osoby fizycznej tzw. małego przedsiębiorcy. W związku z powyższym w transakcjach nie mających charakteru zawodowego dla nabywcy będzie obowiązywało domniemanie istnienia wady w chwili zakupu, a w przypadku, w którym sprzedawca zaproponuje usunięcie wady, Indywidualny przedsiębiorca będzie mógł żądać wymiany rzeczy na nową. Natomiast kiedy sprzedawca nie ustosunkuje się do reklamacji w ciągu 14 dni, będzie to oznaczało, że reklamacja została uznana.

Czy przedsiębiorca zawsze będzie traktowany jak konsument?

Przedsiębiorca będzie traktowany w określonych sytuacjach jak konsument, tj.: jedynie przy zawieraniu umów nieposiadających dla niego charakteru zawodowego, których nie zawiera w ramach dokonywanych codziennie czynności wynikających z przedmiotu działalności gospodarczej, który wskazał w CEIDG.

Podsumowanie „nowych” uprawnień indywidualnego przedsiębiorcy

Krótko mówiąc, jeżeli osoba wpisana do CEIDG zawarła z innym przedsiębiorcą umowę niemającą dla niej charakteru zawodowego to może powoływać się na klauzule abuzywne, skorzystać z przepisów rękojmi za wady na „preferencyjnych” warunkach, odstąpić od zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa umowy w ciągu 14 dni.

Co ważne, nadal jednak możliwe będzie rozszerzenie, ograniczenie czy wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi, bezpośrednio w zawartej umowie.

Zanim jakiekolwiek zmiany zostaną wprowadzone do umów sprzedaży pojazdów nowych lub używanych, należy sprawdzić czy umowa dealerska/dystrybucyjna pozwala na ingerowanie w treść wzorców zaproponowanych do stosowania przez importera danej marki. Treść klauzul powinna być też w sposób właściwy zredagowana, zgodnie z przyjętą polityką danego dealera, stąd warto zasięgnąć w tym zakresie porady prawnika, zwłaszcza, że takie zmiany mają charakter systemowy i mogą być przedmiotem kontroli.