Obowiązkowy split payment już od 1 listopada 2019 roku

W sierpniu tego roku Sejm przyjął nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług (zwana dalej „ustawa VAT”), która wprowadza szereg zmian w rozliczaniu VAT-u. Najważniejszą zmianą, która wejdzie w życie już 1 listopada br. jest wprowadzenie obowiązkowej metody podzielonej płatności w transakcjach pomiędzy podatnikami VAT, przy tzw. „towarach wrażliwych”, w sytuacji gdy kwota na fakturze będzie wynosiła 15 tys. zł lub więcej.

Czym jest Metoda Podzielonej Płatności – Split payment

Schemat podzielonej płatności istnieje w polskim systemie podatkowym już od lipca 2018 roku, jednakże do czasu wspomnianej nowelizacji był on jedynie dobrowolny. Split payment jest dedykowane dla transakcji dokonywanych między przedsiębiorcami, obie strony muszą być czynnymi podatnikami VAT. Takie podmiotu posiadają tzw. firmowe rachunki bankowe do których bank, który obsługuje dany rachunek otwiera subkonto nazywane „rachunkiem VAT”, podatnik może posiadać jeden taki rachunek. W sytuacji gdy podatnik ma więcej niż jeden firmowych rachunków, dla nich wszystkich będzie prowadzony tylko jeden rachunek VAT. W ustawie prawo bankowe ustawodawca wprost zastrzegł, że otworzenie takiego konta nie wymaga zawierania żadnej dodatkowej umowy z bankiem oraz jest zwolnione z jakichkolwiek dodatkowych opłat czy prowizji.

Schemat płatności w split payment

Podzielona płatność polega na tym, iż nabywca towarów bądź usług może dokonać płatności za fakturę wystawioną przez sprzedawcę lub dostawcę korzystając z komunikatu przelewu. W takim komunikacie nabywca wskazuje kwotę z faktury, kwotę VAT, numer NIP swojego kontrahenta oraz numer faktury. Wówczas kwota płatności netto zostaje zaksięgowana na rachunku firmowym, natomiast kwota odpowiadająca wartości podatku VAT zostaje zaksięgowana na rachunku VAT. Obecnie wybór czy płatności dokonać z wykorzystaniem split payment pozostawiony jest kupującemu. Właścicielem środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku VAT pozostają własnością jego posiadacza, jednakże ustawodawca zastrzegł ograniczony dostęp. Rachunek ten można obciążyć tylko w celu:

• zapłaty kwoty podatku VAT na rachunek VAT sprzedawcy/dostawcy,
• zwrotu podatku VAT wynikającego z faktury korygującej,
• wpłaty podatku VAT lub odsetek za zwłokę na rachunek urzędu skarbowego,
• wpłaty podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT),
• zapłaty podatku VAT z tytułu nabycia towarów/usług,
• zwrotu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność,
• przekazania kwoty na swój inny rachunek VAT prowadzony w tym samym banku,
• przekazania kwoty podatku VAT na rachunek jednostki budżetowej.

Obowiązkowy split payment do 1 listopada 2019 roku

Od 1 listopada 2019 roku przedsiębiorcy będą mieli obowiązek dokonywania podzielonej płatności w przypadku regulowania kwoty faktury za tzw. towary wrażliwe stanowiące nowo dodany do ustawy VAT załącznik nr 15, jeżeli wysokość kwoty faktury będzie wynosił 15 tys. zł lub więcej. Towary z załącznika nr 15 to m.in.:

• wyroby ze stali, metale szlachetne, metale kolorowe;
• odpady, złom, surowce wtórne;
• elektronika – m.in.: procesory, smartfony, telefony, tablety, notebooki, laptopy, konsole do gier, tusze, tonery, dyski twarde;
• paliwa do napędu samochodów, oleje opałowe i smarowe;
• prawa do emisji gazów cieplarnianych;
• roboty budowlane;
• węgiel;
• handel częściami do samochodów i motocykli.

Wystawca takiej faktury będzie miał obowiązek zawarcia na niej adnotacji „Metoda Podzielonej Płatności”. Jeżeli sprzedawca nie wypełni tego obowiązku będzie podlegał sankcjom, które zostały omówione poniżej, natomiast nie zwalnia to kupującego z obowiązku wykonania takiej płatności z wykorzystaniem split payment. Nabywca powinien sprawdzić czy zgodnie z ustawą dana faktura nie powinna być opłacona właśnie w taki sposób. Jeżeli zaniecha takiej czynności również spotka się z sankcjami.

Korzyści metody podzielonej płatności

Przy stosowaniu split payment ustawodawca przewidział:

• odstąpienie od zasady solidarnej odpowiedzialności,
• odstąpienie od nakładania dodatkowego zobowiązania podatkowego,
• brak stosowania podwyższonych odsetek od zaległości podatkowych w VAT,
• przyśpieszony zwrot nadwyżki VAT naliczonego.

Sankcje

W przypadku, gdy sprzedawca nie umieści na fakturze dopisku „mechanizm odwróconej płatności” będzie podlegał sankcji w wysokości 30% kwoty podatku wskazanej na fakturze. Sprzedawca będzie mógł naprawić swoje uchybienie jeżeli poinformuje nabywcę o konieczności zapłaty faktury w split payment. Taką informację można przekazać kontrahentowi w dowolnej formie, gdyż to w interesie sprzedającego leży bowiem, by nabywca mógł zrealizować daną płatność w poprawny sposób. Brak odpowiedniego dopisku powoduje, że dana faktura jest wystawiona w sposób wadliwy. Będzie ją mógł poprawić zarówno wystawca, jak i nabywca za pośrednictwem noty korygującej.

Nowelizacja przewiduje również karę dla nabywcy, który nie ureguluje faktury w metodzie split payment mimo nałożenia na niego takiego obowiązku przez ustawę. Sankcja za ten czyn również wyniesie 30% kwoty podatku VAT wskazanego na fakturze.

Dodatkowa sankcja zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2020 roku. Będzie polegała na tym, że jeżeli pomimo wymogu z ustawy faktura zostanie zrealizowania z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności – podatnicy PIT i CIT (podatek dochodowy) nie zaliczą jej kosztów do kosztów uzyskania przychodu. Należy jednak wskazać, że brak zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów takiego wydatku będzie miał zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy faktura posiada stosowną informację „mechanizm podzielonej płatności”, a pomimo tego podatnik nie płaci w podzielonej płatności.

Podsumowanie

Wprowadzenie obowiązkowego split paymentu wpisuje się w obecną politykę uszczelniania wpływów do budżetu państwa z tytułu podatku VAT. Środki gromadzone na rachunku VAT pozostają własnością jego właściciela są jednak niejako „zamrożone” i nie można nimi swobodnie dysponować. Przez korzyści płynące ze stosowania tej metody można wysnuć przekonanie, iż niejako ukrytą intencją prawodawcy jest doprowadzenie do korzystania z tego mechanizmu przy wszystkich transakcjach między podatnikami VAT. Zmiany wchodzą już 1 listopada dlatego warto wdrożyć pewne zmiany w sposobie rozliczania faktur oraz pamiętać o ich dodatkowej weryfikacji.