W dniu 2 sierpnia 2019 roku Prezydent Andrzej Duda podpisał rewolucyjną ustawę z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, wprowadzająca szereg zmian w polskim porządku prawnym. Według mojej oceny, najważniejszą zmianą w kodeksie spółek handlowych jest wprowadzenie prostej spółki akcyjnej (dalej jako: PSA).
Wskazać należy, że zgodnie z uchwaloną zmianą, PSA będzie najnowocześniejszą spółką w kodeksie spółek handlowych, która w głównej mierze ma ułatwić młodym przedsiębiorcom i start-up zaistnieć na rynku.
Podstawowe cechy PSA
PSA będzie stanowić kolejny, trzeci typ spółki kapitałowej, obok spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej. Wskazać należy, że PSA łączy cechy spółek osobowych i kapitałowych. Wspólną cechą PSA ze spółkami osobowymi jest możliwość wnoszenia wkładu przez akcjonariusza w postaci pracy lub usług. Natomiast, ze spółkami kapitałowymi łączą ją przede wszystkim możliwości pozyskiwania kapitału w drodze emisji akcji.
Umowa PSA musi określać co najmniej:
1. firmę i siedzibę spółki;
2. przedmiot działalności spółki;
3. liczbę, serię i numery akcji, związane z nimi uprzywilejowanie, akcjonariuszy obejmujących poszczególne akcje oraz cenę emisyjną akcji;
4. jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne – przedmiot tych wkładów, akcje obejmowane za wkłady niepieniężne oraz akcjonariuszy, którzy obejmują te akcje;
5. jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest świadczenie pracy bądź usług – także rodzaj i czas świadczenia pracy bądź usług;
6. organy ustanowione w spółce;
7. liczbę członków zarządu i rady nadzorczej, jeżeli została ustanowiona, albo co najmniej minimalną i maksymalną liczbę członków tych organów;
8. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Podkreślenia wymaga fakt, że PSA powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Ustawodawca jednak przewidział również możliwość zawarcia umowy spółki za pośrednictwem wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym – w systemie S24.
Zgodnie z zaproponowanymi regulacjami w PSA nie ma obowiązku wniesienia, przed datą złożenia wniosku o wpis do KRS całości wkładów na pokrycie obejmowanych akcji, jednak powinno to nastąpić najpóźniej w ciągu 3 lat od chwili wpisu spółki do KRS. Odnosząc się do wkładów, zwrócić uwagę należy, że przy powstaniu PSA konieczne jest pokrycie kapitału akcyjnego wkładem o wartości co najmniej 1 zł. Dla przypomnienia w spółce akcyjnej kapitał powinien winności 100.000,00 zł – co w mojej ocenie, jeszcze bardziej podnosi atrakcyjność PSA.
W uzasadnieniu ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, wskazano, żeby uniknąć wypłat na rzecz akcjonariuszy, które zagrażałyby wypłacalności spółki oraz innych instrumentów wzmacniających pozycję wierzycieli, odstąpiono w PSA od obecnie znanego w spółkach kapitałowych – kapitału zakładowego. W PSA przewidziano akcje bez wartości nominalnej zwane akcjami „beznominałowymi” oraz kapitał akcyjny. Na pokrycie akcji beznominałowych mogą być wnoszone wkłady pieniężne i niepieniężne.
Ponadto PSA posiada jeszcze więcej różnic w stosunku do obecnych spółek kapitałowych. Przykładowo wskazać należy zarząd PSA, który powinien działać na zasadzie kolegialności. Natomiast rada nadzorcza jest w pełni fakultatywnym organem spółki, który uprawniony jest w uchwale do określenia katalogu spraw, które wymagają od zarządu uzyskania uprzednio zgody do podjęcia czynności, przy czym radzie nadzorczej nie nadano żadnych uprawnień do wydawania zarządowi wiążących poleceń dot. prowadzenia spraw spółki.
Wskazać należy, że akcjonariusze PSA mogą odstąpić od modelu spółki, gdzie występuje zarząd oraz rada nadzorcza, poprzez powołanie rady dyrektorów. Przedmiotowa rada może składać się z jednego albo większej liczby dyrektorów, nadając członkom prawo do prowadzenia spraw spółki jej reprezentacji oraz nadzoru PSA.
Zakończenie bytu PSA następuje, co do zasady, po przeprowadzeniu likwidacji. Do likwidacji PSA w zakresie nieunormowanym w nowo wprowadzanych regulacjach, stosuje się odpowiednio wskazane przepisy o likwidacji spółki akcyjnej; reguły jej prowadzenia w przypadku PSA mają być jednak znacznie prostsze, a w konsekwencji maja wprowadzić szybsze zakończenie bytu spółki.
Podsumowanie
Regulacje w zakresie PSA wchodzą w życie z dniem 1 marca 2020 roku. Moim zdaniem, PSA ma przede wszystkim zwiększyć ilość otwieranych start-up w Polsce, co w efekcie końcowym może pozytywnie wpłynąć na gospodarkę państwa.
Wskazać jednak należy, że dość spora część doktryny pomimo uchwalenia PSA, w dalszym ciągu stoi na stanowisku, że PSA jest formą prawną niepotrzebną w polskim systemie prawnym, a jej wprowadzenie spowoduje zachwianie całego systemu spółek, z uwagi na jej charakter antysystemowy.
Bezsprzecznie zgodzić się należy, że PSA jest bardzo nowoczesną regulacją, starającą się „dogonić” rynek oraz trendy. Jednakże, na chwilę obecną bardzo trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie czy PSA jest rewolucyjną zamianą w polskim prawie. Wskazać należy, że niemożliwym jest ocenienie na dzień dzisiejszy czy PSA sprosta założeniom wskazanym w uzasadnieniu uchwały, czy też może jej wprowadzenie do kodeksu spółek handlowych spowoduje załamanie się systemu prawnego, o którym wspomina doktryna.
Autorzy: |
Michał Klauziński
Radca prawny
Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
W obszarze zainteresowań Michała Klauzińskiego znajduje się problematyka prawa prywatnego, w szczególności prawo cywilne, handlowe oraz rolne.
Nadzór merytoryczny: |
Marek Turcza
Radca Prawny
Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
Mec. Turcza świadczył obsługę prawną międzynarodowych projektów private equity, uczestniczył w procesach przejęć i fuzji oraz w postępowaniach upadłościowych – w tym w postępowaniu naprawczym spółki notowanej na GPW. Posiada bogate doświadczenie w zakresie obsługi prawnej spółek kapitałowych, transakcji M&A oraz obrotu nieruchomościami.
