Projekt zmian ujednolicenia opłat od pozwu

Obecnie kwestię opłat od pozwu uregulowana jest w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 785; dalej jako: u.k.s.c.). Art. 13 ust. 1 u.k.s.c. wskazuje, że opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe, która wynosi 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych. Natomiast art. 28 u.k.s.c. określa, że w przypadku sprawy podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się opłatę stałą od pozwu, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy, a od apelacji, przy wartości przedmiotu zaskarżenia:

1) do 2000 złotych – 30 złotych;
2) ponad 2000 złotych do 5000 złotych – 100 złotych;
3) ponad 5000 złotych do 7500 złotych – 250 złotych;
4) ponad 7500 złotych – 300 złotych.

Rządowy projekt zmiany ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

W dniu 8 stycznia 2019 roku wpłynął do Sejmu rządowy projekt zmiany ustaw – druk nr 3137, obejmujący swoją treścią wiele zmian, jednakże chciałbym teraz skupić się wyłącznie na planowanych zmianach dotyczących ujednolicenia opłat od pozwu.

Wskazać należy, że przedmiotowy projekt zmian, na chwilę obecną jest już po rozpatrywaniu na forum Sejmu stanowiska przedstawionego przez Senat, gdzie nastąpiło przyjęcie poprawek zgłoszonych przez Senat. Jak widać etap prac sejmowych jest daleko posunięty, w związku z czym, warto wcześniej przygotować się na nadchodzące zmiany, tym bardziej, że przedmiotowe zmiany będą dotyczyły każdego podmiotu zamierzającego wytoczyć powództwo.

Analizując uzasadnienie do projektu zmiany u.k.s.c., autorzy projektu zwrócili szczególną uwagę, że nie ma potrzeby różnicowania stawek opłat od pozwu w zależności od tego czy pozew jest wnoszony w postępowaniu uproszczonym, czy tez nie. Powyższe tryby procedowania sądu ze sprawą (odmiennie niż np. w postępowaniu nakazowym) w żaden sposób nie wiążą się z istotną różnicą proceduralną. Ponadto, obecnie obowiązujące przepisy nakładają na stronę powodową wiele obowiązków proceduralnych, które bardzo często prowadzą do powstania błędów, co finalnie skutkuje wezwaniem sądu do uzupełnia braków a nawet zwrotu pozwu.

Zgodnie z projektem zmiany u.k.s.c. art. 13 brzmiałby następująco:

„Art. 13. 1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę stałą od pisma ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia:
1) do 250 złotych – 30 złotych;
2) ponad 250 złotych do 500 złotych – 100 złotych;
3) ponad 500 złotych do 1 000 złotych – 150 złotych;
4) ponad 1 000 złotych do 2 000 złotych – 200 złotych;
5) ponad 2 000 złotych do 4 000 złotych – 300 złotych;
6) ponad 4 000 złotych do 6 000 złotych – 400 złotych;
7) ponad 6 000 złotych do 8 000 złotych – 500 złotych;
8) ponad 8 000 złotych do 10 000 złotych – 600 złotych;
9) ponad 10 000 złotych do 12 500 złotych – 700 złotych;
10) ponad 12 500 złotych do 15 000 złotych – 800 złotych;
11) ponad 15 000 złotych do 18 000 złotych – 900 złotych;
12) ponad 18 000 złotych do 20 000 złotych – 1 000 złotych;
2. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę stosunkową od pisma obliczoną od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia:
1) ponad 20 000 złotych do 4 000 000 złotych – 5%;
2) ponad 4 000 000 złotych – 200 000 zł i 0,5% od nadwyżki ponad 4 000 000 złotych, nie więcej jednak, niż 500 000 złotych.
3. W sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, z późn. zm.) od powoda będącego konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych.
4. W sprawach o roszczenia wynikające z art. 36–37 ustawy z 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20.000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1.000 złotych.
5. Opłata stała lub stosunkowa w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym wynosi połowę opłaty ustalonej zgodnie z ust. 1 i 2, jednak nie mniej niż 100 złotych i nie więcej niż 500 000 złotych.”

Dodatkowo wskazać należy na novum zaproponowane w projekcie zmiany u.k.s.c., a mianowicie art. 13a. Zgodnie z przedmiotową propozycją, strona powodowa przed wytoczeniem powództwa wzięła udział w mediacji – zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego lub podjęła próbę rozwiązania sporu przez właściwy sąd polubowny ustanowiony ustawą w celu rozpatrywania sporów konsumenckich albo wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego, w takim przypadku opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 zł.

Podsumowanie

Zgodzić się trzeba z stanowiskiem wyrażonym przez autorów projektu zmiany u.k.s.c., bowiem nadrzędnym celem postępowania sądowego jest rozwiązanie sporu a ujednolicenie opłat od pozwu, w znacznej mierze pozwoliłoby przyśpieszyć całą procedurę oraz uniknąć ewentualne błędy w dokonaniu obliczeń należnej opłaty.

Dodatkowo wskazać należy, że zaproponowana zmiana w głównej mierze dąży do zmniejszenia ilości sporów sądowych, w szczególności o sprawy bagatelne. Co więcej, poprzez obniżenie opłat – zgodnie z propozycją treści art. 13a, motywuje powodów do korzystania z drogi polubownego rozwiązania sporu poza sądem.

Reasumując, zaproponowana rządowa zmiana w zakresie ujednolicenia opłat, moim zdaniem jest jak najbardziej korzystna dla powodów, dając im jednocześnie uzasadniony czynnik do korzystania z drogi polubownego rozwiązania sporu.