Środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji

W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji występuje szereg środków zaskarżenia. W przeciwieństwie do środków przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego, które w zasadzie przysługują jedynie stronom postępowania, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przyznaje je różnym uczestnikom postepowania, w tym: wierzycielowi, zobowiązanemu a w niektórych przypadkach również osobom trzecim. Niniejszy artykuł będzie zawierał charakterystykę najważniejszych z nich.

Zażalenie

Zgodnie z przepisem art. 17 ust. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, na postanowienia wydane w toku egzekucji administracyjnej lub dotyczące postępowania egzekucyjnego przysługuje zażalenie, o ile ustawa tak stanowi. Zgodnie z art. 17 przywołanej powyżej ustawy, została wprowadzona reguła, zgodnie z którą rozstrzygnięcie lub zajęcie stanowiska przez organ egzekucyjny powinno mieć zawsze postać postanowienia, chyba że z odrębnego przepisu ww. ustawy wynika inaczej. Termin na złożenie zażalenia, podobnie jak w przypadku terminów przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego, wynosi 7 dni i liczony jest od dnia doręczenia bądź ogłoszenia postanowienia. Należy pamiętać, że zgodnie z ustawą, wniesienie zażalenia nie wstrzymuje jednak wykonalności postanowienia. Jednakże w uzasadnionych przypadkach organ odwoławczy lub organ który wydał zaskarżane postanowienie ma możliwość wstrzymania postępowania egzekucyjnego do czasu rozpatrzenia zażalenia.

Zarzut

Przyczyny stanowiące zarzut zostały wyliczone w art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, co oznacza iż żadna inna przyczyna nie może stanowić podstawy do wszczęcia postępowania w sprawie rozpatrzenia zarzutu i wydania stosownego rozstrzygnięcia. Przesłankami wniesienia zarzutów są czynności wykonane przez organ egzekucyjny lub wierzyciela, brak działania po ich stronie, działanie zobowiązanego jak i również okoliczności których nie można zakwalifikować do żadnej z ww. grup. Zgodnie z dyspozycją art. 33 podstawą zarzutu może być: wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku; odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej; określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4; błąd co do osoby zobowiązanego; niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym; niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego; brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1; zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego; prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny; niespełnienie wymogów określonych w art. 27 ww. ustawy. Organem, który powinien rozpatrzeć zarzuty jest organ egzekucyjny.

Żądanie wyłączenia prawa do rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji

Wniosek o wyłączenie prawa do rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji został uregulowany w art. 38 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Środek ten jest szczególnym środkiem charakterystycznym tylko i wyłącznie dla administracyjnego postępowania egzekucyjnego. Przedmiot wniosku dotyczy żądania wyłączenia spod egzekucji prawa majątkowego lub rzeczy, z których prowadzi się egzekucję, a które są związane prawem z inną osoba niebędącą zobowiązanym. Zgodnie z dyspozycją art. 38 ust. 1 ww. ustawy podmiotami uprawniony do złożenia ww. wniosku są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.

Skarga na czynności egzekucyjne

Co do zasady, wniesienie skargi na czynności egzekucyjne nie jest związana z koniecznością wystąpienia danej okoliczności faktycznej. Wystarczy jedynie niezadowolenie z poszczególnej czynności egzekucyjnej podjętej przez egzekutora lub organ egzekucyjny. Skarga zatem powinna zawierać opis nieprawidłowości, które były przyczyną jej złożenia.

Na mocy przepisu art. 51 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, czynności organu egzekucyjnego może zostać zaskarżone tylko i wyłącznie przez zobowiązanego. Powyższej legitymacji do złożenia skargi nie posiada wierzyciel ani osoba trzecia. Zobowiązany, który jest uprawniony do wniesienia ww. skargi ma również prawo do złożenia zażalenia na ew. rozstrzygnięcie dotyczące nieuwzględnienia skargi.

Skarga należy do środków prawnych o charakterze odformalizowanym. Aby ja skutecznie wnieść wystarczy, aby odpowiadała ona wymogom formalnym stawianym podaniom, jak również aby zawierała niezadowolenie z czynności egzekucyjnej podętej przez organ egzekucyjny bądź egzekutora. Skarga zatem powinna zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i treść żądania. Skargę należy wnieść do organu nadzoru za pośrednictwem organu egzekucyjnego.