Pracownicze Plany Kapitałowe, czyli co kryje się pod skrótem PPK

Pracownicze Plany Kapitałowe, w skrócie PPK jest to nowy program oszczędnościowy wprowadzony ustawą z dnia 4 października 2018 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i niektórych innych ustaw ( Dz.U. 2018 poz. 2126).

Powodem wprowadzenia nowego rozwiązania są niepokojące trendy demograficzne, które utrzymują się w Polsce od wielu lat. Powszechny system emerytalny ma wiele wad i już w obecnej chwili nie jest w stanie zapewnić seniorom godnych emerytur, natomiast pokolenie obecnie pracujące patrzy z trwogą w przyszłość, myśląc o swoich przyszłych emeryturach. Dodatkowo jak pokazują badania tylko co czwarta osoba odkłada środki przeznaczone na emeryturę we własnym zakresie. I właśnie w oparciu o te wszystkie istniejące problemy ustawodawca wyszedł z propozycją nowego powszechnego programu oszczędnościowego.

PPK jest programem, który obejmie automatycznie wszystkich pracowników w wieku od 18 lat do 54 lat za których pracodawca odprowadza składki emerytalno-rentowne, wynika z tego, że program nie obejmie służb mundurowych, rolników oraz osób samozatrudnionych. Osoby w wieku od 55 lat do 69 lat będą również mogły przystąpić do PPK po złożeniu stosownego oświadczenia woli. Jednakże oszczędzanie w PPK, inaczej niż w ZUSie jest dobrowolne. Każdy kto zostanie zapisany automatycznie będzie mógł zrezygnować z dokonywania wpłat do programu, poprzez złożenie swojemu pracodawcy deklaracji w formie pisemnej. Program przewiduje jednak możliwość ponownego przystąpienia do programu, co 4 lata pracodawca będzie informował swoich pracowników o ponownym odprowadzaniu składek. Oznacza to że osoba, która nie chce być członkiem PPK będzie musiała składać odpowiednią deklarację co 4 lata. Co istotne należy pamiętać, że PPK obejmie pracowników posiadających staż pracy dłuższy niż 3 miesiące, liczonego na podstawie okresów zatrudnienia z ostatnich 12 miesięcy.

Wysokość składek

Podstawowa wpłata do PPK będzie wynosiła 2% wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, wpłacanych przez pracownika oraz 1,5% od pracodawcy. Osoby zarabiające najmniej tj. osoba uzyskująca miesięczne wynagrodzenie równe lub niższe niż 120% minimalnego wynagrodzenia w danym roku, będzie uprawniony do wpłaty podstawowej w wysokości od 0,5 % do 2 %. Pracodawca i pracownik będą mogli również zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2,5 % (pracodawca) oraz do 2% (pracownik).

Jak działa PPK?

W ramach PPK dojdzie do zawarcia dwóch rodzajów umów. Po pierwsze będą to umowy o zarządzanie PPK, w której jako strony pojawią się zatrudniający i instytucja finansowa oraz umowy o prowadzenie PPK, między tymi samymi stronami, co w pierwszym przypadku. Każdy pracodawca powinien zawrzeć umowę o prowadzenie PPK w terminie do 10-tego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia, w którym ustawa zacznie go obowiązywać. Natomiast umowa o zarządzanie PPK powinna zostać zawarta nie później niż 10 dni roboczych przed upływem powyższego terminu. Z punktu widzenia pracodawcy najważniejszą częścią całego procesu jest dokonanie wyboru instytucji finansowej. Przy wyborze powinien skonsultować się z zakładową organizacją związkową, a jeśli takowa nie istnieje to w porozumieniu z reprezentacją pracowników wyłonioną właśnie w tym celu. W sytuacji gdy porozumienie w sprawie wyboru instytucji nie zostanie osiągnięte na miesiąc przed upływem terminu zawarcia umowy o zarządzanie PPK, zatrudniający może dokonać wyboru samodzielnie. Należy pamiętać, że wyboru można dokonać tylko z instytucji widniejących w ewidencji PPK, a są to: fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, fundusz emerytalny zarządzany przed Powszechne Towarzystwo Emerytalne (PTE) albo pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń.

PPK kiedy i gdzie?

Wprowadzenie PPK będzie uzależnione od ilości zatrudnionych pracowników, aczkolwiek obowiązek ten ciąży na każdym pracodawcy, który zatrudnia przynajmniej jedną osobę. Plan całkowitego wprowadzenia programu rozpisany został na lata 2019 – 2021. W pierwszej kolejności PPK wprowadzą firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników, termin dla tej grupy to 1 lipca 2019 roku. Następnie 1 stycznia 2020 roku PPK wprowadzą pracodawcy zatrudniający od 50 do 249 pracowników, kolejno 1 lipca 2017 roku PPK pojawi się w firmach, gdzie pracuje od 20 do 49 pracowników i na końcu do 1 stycznia 2021 roku PPK zostanie wprowadzone dla pracodawców zatrudniających do 20 osób.

Od utworzenia PPK w ustawie przewidziane są wyjątki. Nowego programu nie mają obowiązku wprowadzać tzw. mikroprzedsiębiorcy to znaczy firma zatrudniająca mniej niż 10 osób, ale tylko w przypadku gdy wszyscy pracownicy złożą deklarację o rezygnacji z wpłat do PPK oraz pracodawca, który w dniu objęcia go przepisami ustawy posiada funkcjonujący Pracowniczy Program Emerytalny ze składkami, które wynoszą minimum 3,5% oraz udziałem pracowniczym min. 25%. Pracodawca również będzie miał możliwość czasowego zawieszenia wpłat na PPK w okresach przestoju ekonomicznego, w przypadku niewypłacalności, w okresie przejściowego ograniczenia lub zaprzestania działalności spowodowanej powodzią.

Kary

Za niewywiązywanie się z obowiązków nałożonych przez PPK pracodawcy mogą zapłacić wysokie kary. Za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy o PPK w ustalonym terminie kara grzywny może wynieść aż 1,5% całego funduszu wynagrodzeń, podobną karę zapłacą pracodawcy namawiający pracowników do rezygnacji z PPK. Grzywna w wysokości od 1 000 zł do nawet 100 000 zł może zostać nałożona na pracodawcę, który nie zawrze umowy o prowadzenie PPK, nie będzie dokonywał wpłat na PPK, nie będzie prowadził stosownej dokumentacji lub będzie podawał nieprawdziwe dane w sprawie PPK.

Podsumowując realny zysk jaki przyniesie PPK będzie zależeć od kilku czynników: wieku w którym pracownicy zaczną oszczędzać, wysokość odprowadzanych składek oraz wiek do którego składki będą odprowadzane. PPK wprowadza nowy system oszczędzania dla pracowników. Jest on powszechny, ale dobrowolny. Zdaje się, że dodatkowym plusem programu jest postanowienie zgodnie z którym środki pieniężne odprowadzane na PPK będą własnością uczestnika, co może pomóc w ich ochronie.