NIEMIECKA USTAWA O OPAKOWANIACH – Czy obowiązek wpisu do rejestru dotyczy także mojej firmy?

Nowy Rok przywitał przedsiębiorców istotnymi zmianami przepisów prawa odnoszącymi się do zasad importu towarów do Niemiec. Mianowicie, w dniu 1 stycznia 2019 r. weszła w życie niemiecka ustawa o opakowaniach Verpackungsgesetz (VerpackG), nakładająca liczne obowiązki na przedsiębiorców wprowadzających po raz pierwszy na rynek niemiecki produkty w opakowaniach. Jednym z nich, o którym było ostatnio szczególnie głośno, jest wymóg rejestracji w Centralnym Rejestrze Opakowań LUCID. Dodatkowym utrudnieniem jest również fakt, że treść ustawy dostępna jest wyłącznie w niemieckiej wersji językowej, a opracowań na jej temat w języku polskim jest bardzo niewiele. Tymczasem dni płyną nieubłaganie, a konsekwencją uchybienia obowiązkowi rejestracyjnemu jest wysoka kara finansowa. Jak więc uniknąć przykrych konsekwencji? Czy każdy przedsiębiorca wysyłający towar do Niemiec powinien postarać się o wpis w LUCID? Postaramy się dziś odpowiedzieć na te i inne wątpliwości.

Definicja opakowania

Aby właściwie stosować nowe przepisy, konieczna jest znajomość nomenklatury, jaką posługuje się niemiecka ustawa. Jako że dotyczy ona opakowań, w pierwszej kolejności warto poznać znaczenie tego właśnie terminu, który jest kluczowy w kontekście istnienia bądź nie obowiązku rejestracyjnego. Definicja opakowania w rozumieniu ustawy jest szeroka, tj. oznacza produkty uzyskane z jakichkolwiek materiałów do odbioru, ochrony, obróbki, dostarczania lub prezentacji towarów, w stanie od surowca do przetworzonego produktu, przekazywane od producenta do dystrybutora lub użytkownika końcowego.

Podmioty zobowiązane do wpisu w rejestrze LUCID

Rozważając istnienie obowiązku w zakresie rejestracji w Centralnym Rejestrze Opakowań LUCID należy ustalić, czy przedsiębiorca jest „podmiotem wprowadzającym po raz pierwszy produkt w opakowaniach na rynek niemiecki”. Zgodnie bowiem z brzmieniem nowej ustawy dot. opakowań, obowiązek rejestracyjny dotyczy wszystkich wytwórców opakowań-sprzedawców, którzy jako pierwsi sprzedają opakowane produkty w Niemczech, trafiające docelowo na półkę sklepową, do konsumenta (tzw. opakowania B2C). Chodzi więc o opakowania skierowane do końcowego odbiorcy prywatnego. W dosłownym tłumaczeniu przepisów: „Producentem jest ten dystrybutor, który po raz pierwszy wprowadza zawodowo/zarobkowo opakowania do obrotu. Jest nim również wprowadzający opakowania zawodowo/zarobkowo na mocy tej ustawy.” (par. 3. ust. 14 VerpackG). Z kolei par. 3. ust. 12 VerpackG definiuje pojęcie dystrybutora jako: „każdego kto samodzielnie, niezależnie od metody czy etapu handlu wprowadza opakowania do obrotu”.

Podkreślenia wymaga, że w niemieckiej ustawie nie wskazano granicy ilościowej w odniesieniu do wprowadzanych na rynek niemiecki opakowań. Oznacza to, że nawet przy niewielkiej ich liczbie przedsiębiorca winien dokonać rejestracji i spełnić inne obowiązki związane z wytwarzaniem opakowań i ich obrotem w Niemczech. Co szczególnie istotne, powyższy obowiązek nie spoczywa jedynie na podmiotach, które bezpośrednio realizują sprzedaż na rzecz konsumentów. Dla przykładu, jak wskazuje się w licznych publikacjach o omawianej tematyce, jeśli spółka sprzedaje towary w opakowaniach B2C do Niemiec np. na rzecz pośrednika będącego sklepem lub hurtownią, to ta właśnie spółka jest podmiotem, który po raz pierwszy wprowadza opakowania B2C na teren Niemiec. W konsekwencji, to na spółce, a nie na pośredniku, spoczywać będzie obowiązek rejestracji w Centralnym Rejestrze Opakowań LUCID, jak również spełniania innych wymagań nowej niemieckiej ustawy o opakowaniach.

Podobne do powyższego stanowisko wyrażone zostało w przewodniku do Centralnego Rejestru Opakowań LUCID sporządzonego przez Centralną Agencję Rejestru Opakowań w Niemczech. Wskazano w nim, że nowe prawo dot. odpadów dotyczyć będzie wszystkich Strona 6 przedsiębiorców, którzy także dotychczas podlegali – na podstawie Rozporządzenia dot. opakowań – obowiązkowi zapewnienia odbioru oraz recyklingu odpadów opakowaniowych pochodzących z komercyjnie sprzedawanych produktów, jeśli stanowiły one typowe odpady prywatnych gospodarstw domowych. Innymi słowy, ustawa dotyczy wszystkich sprzedawców, którzy jako pierwsi sprzedają produkty w opakowaniach na rynku niemieckim, pod warunkiem, że trafiają one docelowo do konsumenta, bezpośrednio do sklepów detalicznych. W polskich publikacjach wskazuje się na konieczność uzgodnienia z niemieckimi kontrahentami kwestii odpowiedzialności za produkty w opakowaniach wprowadzane w Niemczech, jednak – mając na uwadze wytyczne pochodzące z niemieckich portali informacyjnych – należy dojść do przekonania, że umowy takie nie dotyczą sytuacji, w której produkty w opakowaniach trafiają do konsumentów niemieckich za pośrednictwem np. hurtowni. Hurtownia w w/w układzie handlowym pełni funkcję pośrednika, na którym nie ciąży obowiązek rejestracji.

Przepisy a rzeczywistość

Co w przypadku, gdy relacja producent – konsument jest bardziej skomplikowana? Przykładowo, gdy przedsiębiorca dostarcza towar w opakowaniach na zlecenie pionu produkcyjnego podmiotu zlokalizowanego w Niemczech, skąd później jego produkty są przekazywane – za pośrednictwem hurtowni – do dalszej dystrybucji lub za granicę? Relacja łącząca przedsiębiorcę z niemiecką hurtownią to B2B. Nadto, przedsiębiorca po realizacji dostawy na rzecz hurtowni traci kontrolę nad tym, do kogo trafi jej towar. Co więcej, zdarza się również tak, że dostarczony produkt, zanim trafi do klienta detalicznego, zostanie przetworzony i ponownie zapakowany przez inny podmiot, który nabędzie go od hurtowni.

Opisany stan faktyczny daje podstawy sądzić, że nasz przedsiębiorca nie jest podmiotem, który po raz pierwszy wprowadza produkty w opakowaniach na rynek niemiecki. Po pierwsze, realizuje on wyłącznie zamówienia B2B na rzecz hurtowni i po dostawie towarów traci kontrolę nad tym, dokąd one trafią. Celem zawartej z hurtownią umowy nie jest więc dystrybucja produktów przedsiębiorcy na rynek detaliczny (tj. do konsumenta), ale dostawa zamówionej partii towaru do przedsiębiorcy zagranicznego. Po drugie, nie bez znaczenia jest również, że hurtownia realizuje sprzedaż zamówionych towarów do dalszych przedsiębiorców. Jeśli bowiem jest tak, że nasz podmiot nie ma wpływu na dalszy obrót towarem, to należy przyjąć, że towar w opakowaniu dostarczany jest do niemieckiego odbiorcy w systemie B2B, a do wprowadzenia go po raz pierwszy na rynek niemiecki w rozumieniu VerpackG dochodzi na etapie późniejszym, tj. dystrybucji produktów hurtownię – wtedy bowiem towar, w następstwie sprzedaży przez dalszych odbiorców, może finalnie trafić do konsumenta.

Przedstawiony wyżej obieg produktów w opakowaniach przemawia na korzyść uznania, iż podmiotem zobowiązanym do zawarcia umowy licencyjnej z jednym z Dualnych Systemów Odbioru i Odzysku, jak również rejestracji w Centralnym Rejestrze Opakowań LUCID jest niemiecka hurtownia nie zaś przedsiębiorca.

Podsumowanie

Rejestracja w LUCID powinna zostać każdorazowo poprzedzona analizą stanu faktycznego, w szczególności ustaleniem, czy przedsiębiorca jest podmiotem wprowadzającym produkt w opakowaniach po raz pierwszy na rynek niemiecki, w rozumieniu VerpackG. Opisana wyżej sytuacja dowodzi, że nie każda sprzedaż towaru do Niemiec oznacza powstanie obowiązku rejestracyjnego. Dlatego też, w przypadku wątpliwości, warto skorzystać z porady specjalistów. Na koniec wypada wspomnieć, że wszelkie uciążliwości, o jakich mowa w artykule, mają na celu ochronę środowiska. Mając na względzie coraz większą produkcję odpadów oraz – w konsekwencji – niebotyczne ilości śmieci, jakie generuje przemysł, niewątpliwym jest, że opanowanie tego obszaru wymaga wdrożenia odpowiednich środków, w tym również narzędzi przymusu. Szkoda jedynie, że dostęp do istotnych dla przedsiębiorców informacji jest ograniczony do zdawkowych i ogólnikowych notatek, które nie mają odniesienia do konkretnych stanów faktycznych.