Działalność gospodarcza

Na świecie pewne są tylko śmierć i podatki, czyli kilka słów o zarządzie sukcesyjnym

Jednoosobowa działalność gospodarcza rejestrowana w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jest najpopularniejszą obecnie formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Polega ona na prowadzeniu działalności gospodarczej przez osobę fizyczną bez spełniania, co do zasady żadnych dodatkowych formalności. Brak wymogu posiadania odpowiedniego kapitału czy też bezpłatna forma rejestracji kusi wiele osób, jednak czy ta forma prowadzenia działalności gospodarczej posiada jakieś wady?

Elementarnym problemem zdaje się brak regulacji w zakresie zarządu przedsiębiorstwem po śmierci prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. Jak to zostało powiedziane przez jedną z tytułowych postaci filmu w reżyserii Martina Bresta Jo Blacka Na świecie pewne są tylko śmierć i podatki. Dotychczas obowiązujące przepisy w tej materii zakładały nierozerwalne funkcjonowanie osoby fizycznej z prowadzoną działalnością. Innymi słowy śmierć przedsiębiorcy była równoznaczna z ustaniem tego podmiotu z obrotu prawnego. W przypadku stosunków pracy powodowało to ustanie umowy o pracę bez pewności dalszego zatrudnienie przez następców prawnych przedsiębiorcy.

Nowa regulacja prawna

Naprzeciw powyższej niedogodności wyszedł ustawodawca w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która to w dniu 25 lipca 2018 r. została podpisana przez Prezydenta RP. Ustawa ta wprowadza liczne ułatwienia w prowadzeniu jednoosobowej działalności po śmierci jedynego jej właściciela wprowadzając funkcję zarządcy sukcesyjnego oraz regulując kwestie związane z dziedziczeniem przedsiębiorstwa.

Nowa ustawa przewiduje, że prowadzone przez osobę fizyczną przedsiębiorstwo może być przekazane w spadku między innymi pod warunkiem, że przedsiębiorstwo zmarłego będzie miało cechy z art. 551 kodeksu cywilnego i będzie tak jak inne składniki mienia przedsiębiorcy, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.

Takie przedsiębiorstwo jako wyodrębniona masa spadkowa w rezultacie zachowuje swoją dotychczasową formę oraz integralność, a jego mienie nie zostanie , jak to funkcjonowało dotychczas przeniesione do majątku każdego z następców prawnych lub małżonka spadkodawcy (właściciele przedsiębiorstwa).

Zarządca sukcesyjny

Ciekawym zdaje się powołanie osoby sprawującej funkcję zarządcy sukcesyjnego, który występuje obok właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Funkcjonowanie zarządcy opiera się przede wszystkim na szeroko pojętym prowadzeniu przedsiębiorstwa, tj. prowadzeniu czynności zwykłego zarządu tym przedsiębiorstwem, w tym między nimi jego reprezentacji w czynnościach sądowych oraz pozasądowych, udziale w postępowaniach administracyjnych, podatkowych i sądowo -administracyjnych we wszelkich sprawach przedsiębiorstwa. Co więcej, wszelkie pisma oraz oświadczenia w sprawach wynikających z wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku dokonywane będą wobec zarządcy sukcesyjnego. Podkreślić jednakże należy, że do czynności przekraczających zwykły zarząd będzie wymagane uzyskanie przez niego odpowiedniej zgody wszystkich właścicieli przedsiębiorstwa, a w przypadku braku takiej zgody za zezwoleniem sądu.

Wymogi lokalizacyjne

Aby uzyskać możliwość przyspieszenia procesu inwestycyjnego na gruncie nowej ustawy inwestorzy zobligowani są do spełnienia wymogów lokalizacyjnych. Specustawa mieszkaniowa ustanawia bowiem standardy dotyczące lokalizacji planowanych inwestycji. Inwestycja mieszkaniowa będzie musiała znajdować się w odpowiednej odległości od drogi publicznej, od szkół, przedszkoli i przystanków komunikacji miejskiej. W przypadku niespełnienia obowiązku lokalizacji inwestycji w odpowiedniej odległości od ośrodków edukacyjnych, na inwestora zostanie nałożony obowiązek zapłaty na rzecz gminy odpowiedniej sumy pieniężnej.
Powyższe standardy będą jednak zróżnicowane w zależności od wielkości miejscowości, w obrębie której ma być realizowana inwestycja.

W myśl nowej ustawy zarząd sukcesyjny wygasa między innymi z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, jeżeli w tym okresie żaden ze spadkobierców nie przyjął spadku ani zapisobierca nie przyjął zapisu windykacyjnego, chyba że zarządca sukcesyjny działa na rzecz małżonka przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku. Zarząd ten wygasa też z dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia dziedziczenia, jeżeli jeden spadkobierca lub zapisobierca windykacyjny nabył przedsiębiorstwo w spadku w całości, przy czym najpóźniej wygasa on z upływem dwóch lat od śmierci przedsiębiorcy, chyba że postanowieniem sądu dalsze funkcjonowanie zarządcy zostanie przedłużone, jednakże maksymalnie do pięciu lat od śmierci przedsiębiorcy.

Co z przyznanymi koncesjami i licencjami?

Istotną zmianą wprowadzoną omawianą ustawą dotyczy kwestii dalszego obowiązywania uzyskanych przez jednoosobowego przedsiębiorcę koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń, wydanych wobec przedsiębiorcy w formie decyzji organu administracji publicznej, związanych z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą. Nowa ustawa przewiduje możliwość uzyskania potwierdzenia przez właściwe organy możliwości wykonywania uzyskanych przez przedsiębiorstwo decyzji w przypadku wystosowania przez zarządcę sukcesyjnego stosownego wniosku w tym zakresie w terminie trzech miesięcy od dnia jego powołania.

Finalnie wspomnieć należy o przewidzianych w art. 30 ust. 1 ustawy kompetencjach przyznanych stroną stosunków zobowiązaniowych. Zgodnie z tym artykułem jeszcze za życia przedsiębiorca może ukształtować tak relację w tej materii, aby możliwe było wstrzymanie się z danym świadczeniem czy też by przewidziane umową terminy nie rozpoczęły swojego biegu. Z praktycznego punktu widzenia porządkowanie spraw po zmarłym zabiera jakiś czas a konsekwencje związane z jego upływem mogą powodować katastrofalne skutki.

Podsumowanie

Podsumowując wprowadzona do porządku prawnego ustawa zgodnie z założeniami jej twórców zapewnia przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi warunków do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci, przy uwzględnieniu, że przedsiębiorstwo należy postrzegać jako dobro prawne, mające nie tylko wartość majątkową i gospodarczą, ale także społeczne. Niezaprzeczalnie jest to duży ukłon w stronę przedsiębiorców, którzy nie będą musieli prowadzić postępowań w zakresie przekształcenia swojej działalności aby umożliwić dalsze prowadzenia swojej działalności przez następców prawnych.

Autorzy:

Joanna Paluszkiewicz

Joanna Paluszkiewicz

Radca Prawny

Email: biznesprawnik@turcza.com.pl
Telefon: +48 61 666 37 60
 

Mec. Joanna Paluszkiewicz jest specjalistką w zakresie prawa pracy i bieżącej prawnej obsługi przedsiębiorców.

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.