Spółka cicha – dyskretny biznes

Początek roku jest to zawsze okres podsumowań ubiegłych lat. Obecnie Polska jest uznawana jako kraj wysoko rozwinięty gospodarczo. W trzecim kwartale 2017 roku PKB Polski wyniosło 4,90 %, natomiast ekonomiści szacują dalszy wzrost gospodarczy w latach 2018-2019. Powyższa sytuacja jednoznacznie wypływa przede wszystkim na wzbogacenie się polskiego społeczeństwa, dlatego też co raz częściej szereg osób posiada wolny majątek, mogąc go „gdzieś” zainwestować/ulokować. Jedną z wielu możliwości zdeponowania wolnych środków, którą Państwu pragnę zaprezentować jest spółka cicha.

Istota spółki cichej

Spółka cicha była uregulowana w Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. – Kodeks handlowy (Dz. U. z 1934 r. Nr 57, poz. 502; dalej jako: k.h.) w przepisach art. 682-695 k.h., które w pełni oddawały charakter przedmiotowej spółki. Podkreślić należy, że obecnie obowiązujące przepisy w żaden sposób nie regulują kwestii spółki cichej, dlatego też wyłącznie obowiązują przepisy ogólne.

W okresie największego rozwoju rzeczonej spółki, tj. w okresie przedwojennym, spółka cicha nie była uznawana jako jedna z form działalności gospodarczej, lecz jako czynność handlowa. Obecnie, również nie uznaje się spółki cichej jako spółki w rozumieniu kodeksu spółek handlowych, lecz jako umowę pomiędzy dwoma podmiotami. Biorąc pod uwagę powyższe, należy zachować ostrożność przy posługiwaniu się pojęciem spółki cichej, aby nie dojść do błędnego przekonania, że jest to forma działalności gospodarczej.

Spółka cicha wyróżnia się następującymi cechami:
1) Uczestniczeniem przez wspólnika cichego wkładem w przedsiębiorstwie wspólnika.
2) Prowadzeniem przedsiębiorstwa przez wspólnika jawnego we własnym imieniu.
3) Braku odpowiedzialności wspólnika cichego za zobowiązania wspólnika wobec jego wierzycieli.
4) Uczestniczeniu przez wspólnika cichego w zyskach, a nawet stratach związanych z działalnością przedsiębiorstwa.

Biorąc pod uwagę powyższe, jednoznacznie należy dojść do przekonania, że główną cechą spółki cichej jest deponowanie majątku wspólnika cichego w cudze przedsiębiorstwo, dlatego też spółka cicha może więc stanowić bardzo atrakcyjną formę współpracy pomiędzy podmiotami.

Wspólnik jawny

Wspólnik jawny jest to podmiot prowadzący działalność gospodarczą. W okoliczności zawarcia umowy spółki cichej, uzyskuje on przede wszystkim majątek pozwalający na prowadzenie działalności gospodarczej albo na podjęcie kroków pozwalających rozwinąć swoją działalność. W zamian za deponowanie majątku, wspólnik jawny zobowiązany jest do wypłacania wspólnikowi cichemu udział w zyskach związanych z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą.

Wspólnik cichy

Natomiast wspólnik cichy na podstawie zawartej umowy spółki cichej ma możliwość ulokowania swojego majątku. Warto podkreślić, że wkład ten może być pieniężny lub rzeczowy. Najważniejszą kwestią jest fakt, że wspólnik cichy uzyskuje pełną anonimowość – nie występuje w żadnych publicznych rejestrach oraz zachodzi brak możliwości powiązania zaangażowania kapitałowego wspólnika cichego z działalnością gospodarczą. Ponadto, z gospodarczego punktu widzenia niniejsza anonimowość wspólnika cichego w wielu przypadkach jest pożądana, w szczególności w działalnościach gospodarczych, z którymi związane jest bardzo duże ryzyko gospodarczego niepowodzenia.

Podsumowanie

Podkreślić należy, że obecnie spółka cicha jest obiektem wielu kontrowersji w doktrynie. Przeciwnicy spółki cichej w głównej mierze wskazują na fakt, że spółka cicha może być bardzo często wykorzystywana w zamiarze ukrycia działalności, tj. wykonywania za pośrednictwem spółki cichej przez wspólnika cichego, dla którego prawnie zabronione jest wykonywanie działalności gospodarczej. Przedstawione powyżej działanie będzie służyło wspólnikowi cichemu jako instytucja prawna, mająca na celu obejście prawa, które skutkować będzie bezprawnością czynności prawnej określoną zgodnie z art. 58 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (tekst. jedn. z dnia 9 lutego 2017 r. Dz.U. z 2017 r. poz. 459).

Jednakże, warto zaznaczyć, że spółka cicha jest bardzo interesującą instytucją prawa, nad którą warto się pochylić, ponieważ umożliwia inwestowanie wolnych środków przy jednoczesnym ukryciu informacji/danych o wspólniku cichym. Ponadto, wspólnik jawny uzyskuje od wspólnika cichego konieczne środki pozwalające na prawidłowe prowadzenie działalności.

Niezależnie od poglądów opowiadających się za bądź przeciw spółce cichej, warto zwrócić uwagę, że obecnie przy tak rozwiniętej gospodarce warto wznowić prace nad uchwaleniem konkretnych regulacji odnośnie spółki cichej, wzorujących się na przepisach kodeksu handlowego z dnia 27 czerwca 1934 r. Spowodowałoby to uproszczony proces zawierania umów oraz poprawnego stosowania prawa, tym samym doprowadzając do braku powstawania spekulacji oraz wątpliwości odnośnie spółki cichej.